Μια παλιά κινηματογραφική μηχανή προβολής

Μια παλιά κινηματογραφική μηχανή προβολής… Την είδαμε πρόσφατα στα Λαζαράτα Λευκάδας, στο νέο χώρο όπου στεγάζεται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σφακιωτών «Φωτεινός». Δωρήθηκε στο σύλλογο, όπως διαβάσαμε στο καρτελάκι, από το Θοδωρή Λάζαρη, στη μνήμη του πατέρα του Ηλία, ο οποίος ήταν κινηματογραφιστής στο χωριό και είχε αγοράσει την μηχανή το καλοκαίρι του 1960.

Τότε θα πρέπει να κατασκευάστηκε, ίσως και πιο νωρίς, από την ιταλική εταιρεία «CINEMECCANICA-MILANO» που ιδρύθηκε το 1920. Η εταιρεία αυτή ήταν πρωτοποριακή και κορυφαία στη κατασκευή τέτοιων μηχανών. Άντεξε όλους τους τρανταγμούς και συνεχίζει ακόμη μέχρι σήμερα να κατασκευάζει συστήματα προβολής.

Δεν είχαμε ακούσει ως ώρας κάτι για τον κινηματογραφιστή Ηλία Λάζαρη. Μεγάλο όμως από άποψη πληθυσμού τότε το λεκανοπέδιο των Σφακιωτών, στο κέντρο τα Λαζαράτα και τριγύρω, σε κοντινές σχετικά αποστάσεις, τα άλλα χωριά του, θα μπορούσε σίγουρα να σταθεί κινηματογράφος.

Που τέτοιες χάρες στα δικά μας χωριά! Στη χάση και στη φέξη εμφανίζονταν κάποια υπηρεσία του στρατού, δεν θυμάμαι τώρα πως τη λέγανε, και έκανε, μετά χιλίων βασάνων, καμιά προβολή. Έξω από το καφενείο του Μπερδεμπέ γινόταν αυτό συνήθως, ένα άσπρο σεντόνι στην απέναντι ξερολιθιά που ήταν η σκαμνιά, πάνω σε ένα τραπέζι στηνόταν πρόχειρα, σε κάποια απόσταση, η μηχανή προβολής και αμφιθεατρικά τριγύρω μαζεμένοι όλοι οι κάτοικοι του χωριού, άνδρες και γυναίκες, που ήθελαν δεν ήθελαν ειδοποιούνταν αναγκαστικά για το γεγονός από τις εν είδει αλαλαγμών φωνές των πιτσιρικάδων.

Αργότερα, μαθητές γυμνασίου στην πόλη της Λευκάδας, Σκάλα του Μιλάνου μας φάνταζε το «Πάνθεον», σε ένα σοκάκι της πόλης, απέναντι από την παλιά βρύση. Μια «θρυλική αίθουσα», για την πόλη, που χρησιμοποιούταν περιστασιακά και για κάθε είδους κοινωνικές εκδηλώσεις.

Αλλά μπλεξίματα κι εκεί, δεν έπρεπε απ΄ τη μια να παραβιάσεις, αν δεν ήθελες να έχεις συνέπειες, την ώρα εξόδου που ίσχυε μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’70 για τους μαθητές και απ΄ την άλλη πάλι ένα σωρό προβλήματα με την καταλληλότητα των προβαλλόμενων έργων, βασιζόμενη βέβαια στα ισχύοντα κριτήρια της εποχής εκείνης, όπου μεσουρανούσε ο σκοταδισμός του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών».

Άλλες κινηματογραφικές αίθουσες που θυμόμαστε τον καιρό εκείνο στην πόλη της Λευκάδας ήταν ο «Απόλλων» και τα καλοκαίρια φυσικά ο «Φοίνικας», στην παραλία, δίπλα από το «βαρέλι».

Που να βρίσκονται άραγε σήμερα όλες αυτές οι κινηματογραφικές μηχανές προβολής κι όλο το συνοδευτικό τους υλικό; Υποθέτουμε ότι κατά ένα μεγάλο μέρος θα έχουν διασωθεί. Μια περιοδική έκθεση με πρωτοβουλία κάποιου φορέα ή πολιτιστικού συλλόγου, όπως π.χ. του Ορφέα, που διαθέτει και κινηματογραφική λέσχη, δεν θα ήταν άσχημη ιδέα…