Εσπερινός στην εκκλησία της Παναγίας στην Κιάφα Αλεξάνδρου

Σημείο συνάντησης και αναφοράς όλων των Αλεξανδριτών ήταν πάντα τον Δεκαπενταύγουστο η εκκλησία της Παναγίας στην Κιάφα Αλεξάνδρου. Η εκκλησία είναι ιδιωτική, ανήκει στην οικογένεια Σέρβου, και ανοίγει τις πόρτες της, πλην εκτάκτων περιστατικών, κάνα δυο φορές μόνο το χρόνο.

Έτσι, πάλι χθες βράδυ, παραμονή της εορτής της Παναγίας, πολλοί ήταν οι προσκυνητές, Αλεξανδρίτες ως επί το πλείστον, αλλά και κάτοικοι όμορων χωριών, που συμμετείχαν στις λατρευτικές εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου. Τον εσπερινό με αρτοκλασία τέλεσε ο πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Σκιαδαρέσης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, ενώ καθήκοντα ιεροψάλτη εκτέλεσε για μια ακόμη φορά ο Ζώης Βρεττός, που βρίσκεται για διακοπές στη Λευκάδα. Σήμερα, στις 7.30 το πρωί, θα αρχίσει η Θεία Λειτουργία.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η «ουρανία» του ναού, έργο του Βασίλειου Σίδερη, που είχε υποστεί φθορές από την υγρασία, αποκαταστάθηκε μόλις πρόσφατα από τους κτήτορες της εκκλησίας.

Ακόμη ότι ακολούθησε αργότερα στην πλατεία Αλεξάνδρου το αφιέρωμα στους Αλεξανδρίτες λαϊκούς ποιητές και λαϊκοδημοτικό γλέντι που διοργάνωσε η Ένωση των Αλεξανδριτών Αττικής «ΟΙ ΣΚΑΡΟΙ» – γι΄ αυτό όμως θα ακολουθήσει άλλη ανάρτηση.

Ο ναός της Παναγίας (Κοίμησης της Θεοτόκου) βρίσκεται ένα περίπου χλμ. νότια της συνοικίας των Μαυρογιαννάτων – ας μας συμπαθήσουν τώρα πάλι κάποιοι Μαυρο(γ)ϊαννάτες, δεν παραποιούμε απολύτως τίποτα, έτσι ακριβώς αναγράφεται στο βιβλίο «Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)», Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999, απ΄ όπου και αντιγράφουμε:

Οι διαστάσεις του ναού είναι 14,25Χ7,20 μ. και ύψος 4.50 μ. Στο ανώφλι της δυτικής εισόδου υπάρχει χαραγμένη η χρονολογία 1798. Είναι πιθανότατα το έτος ίδρυσης του ναού. Ο ναός ανήκει στην οικογένεια Σέρβου. Ιδρύθηκε από τη χήρα Σινιόρα Ιωάννου Σέρβου και την κόρη της Αναστασία, σύζυγο του παντοδύναμου Βενετσάνου στρατιωτικού Κόντε Άγγελου Όριο. Είναι μονόχωρη επτανησιακή βασιλική με γραπτή ουρανία. Οι δύο πλούσιες γυναίκες χρησιμοποίησαν για τη διακόσμηση του ναού τους καλύτερους τότε ζωγράφους της Λευκάδας, το Σπ. Βεντούρα (ζωγράφισε το δωδεκάορτο και ίσως και το δωδεκαπόστολο), τον Ιω. Ρούσσο και το Σπ. Καμπίσο-Μπέλλο (ζωγράφισε τα θυρόφυλλα του ναού).

Εκτός των ζωγραφικών έργων αυτών των καλλιτεχνών και άλλων (σ.σ. ο Βασίλειος Σίδερης ζωγράφισε το 1895-96 την οροφή της Παναγίας), οι οποίες όμως έχουν υποστεί πολλές φθορές από την υγρασία και τα πλυσίματα, απόκτημα του ναού είναι και μια εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, δώρο του Κόντε Όριο, έργο μεγάλης τέχνης, της πρώιμης εποχής της ιταλικής Αναγέννησης. Η εικόνα αυτή μαζί με άλλη εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου βρισκόταν μέχρι προ ολίγων ετών στο δεπόζιτο του ναού. Απόπειρα κλοπής της ήταν η αιτία να απομακρυνθεί από την οικογένεια Σέρβου η εικόνα από το ναό. Ήδη έχει κτιστεί μικρό ναΐδριο στη Νικιάνα όπου στεγάστηκε η εικόνα.

Οι διαστάσεις της εικόνας της Κοίμησης της Θεοτόκου, που δώρησε ο Κόντε Όριο, έχει διαστάσεις 1,88Χ1,78. Είναι αγιογραφία σε γυψωμένο σανίδι. Στο κάτω μέρος η εικόνα έχει επιζωγραφιστεί, χωρίς όμως να ζημιωθεί η όλη ομορφιά της παράστασης. Παρά τον ελληνικό τίτλο της εικόνας, «Η ΚΟΙΜΗΣΙC ΤΗC ΘΕΟΤΟΚΟΥ», η τεχνοτροπία και η ανάπτυξη του θέματος δεν ακολουθεί την ορθόδοξη παράδοση. Δεν είναι όμως λίγες οι λεπτομέρειες που πείθουν ότι αγιογράφος δεν απορρίπτει την παράδοση.

Πηγή: «Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)», Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999