Ένας Λευκαδίτης στο Καστελλόριζο – Μέρος 2ο

Βαδίζοντας πάνω στα λιγοστά μονοπάτια του μικρού νησιού αισθάνεσαι την ανάγκη να ακουμπήσεις ψήγματα από την ιστορία που σημάδεψε αυτό τον βραχότοπο. Μοιραία η ιστορία του Καστελλόριζου ακολουθεί την ιστορία της Ελλάδας.

Η ονομασία του νησιού Καστελλόριζο, Castello Rosso ( Κοκκινόκαστρο) κατά μια άποψη οφείλεται στο κόκκινο χρώμα του βράχου, εκεί που βρίσκεται το Κάστρο του Αγίου Νικολάου.

Στα ριζά του βράχου διακρίνεται ο Λυκιακός Τάφος.

Η απέναντι περιοχή της Λυκίας ήταν στενά συνδεδεμένη με τη Μεγίστη.

Διαβάζοντας τις ιστορικές πηγές αναρωτιέσαι: Και ποιοι δεν πέρασαν από δω! Ιωαννίτες ιππότες, Αιγύπτιοι, Καταλανοί, Τούρκοι, Ισπανοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Άγγλοι κατά καιρούς εναλλάσσονται διαδοχικά λες και κάτι τους μαγνήτιζε, κάτι τους μάγευε σ’ αυτόν τον άγονο τόπο.

Και κάθε φορά που αλλάζει ο κατακτητής αφήνει πίσω του στάχτες, όλεθρο και προσφυγιά.

Αυτό το μικρό νησάκι πόσες φορές έχει καεί, πόσες φορές έγινε ερείπιο από τους βομβαρδισμούς!

Παρόλα αυτά οι κάτοικοι υπομένουν και έχουν το κουράγιο να αντιστέκονται σε όλες αυτές τις αντιξοότητες με μια απαράμιλλη δύναμη.

Θαυμάζεις την ακμή!

Και συγκλονίζεσαι από την παρακμή.

Οι κάτοικοι του νησιού επέδειξαν ιδιαίτερη μέριμνα και για την πνευματική εκπαίδευση: ιδρύθηκαν σχολεία, όπως η Σαντράπεια Σχολή το 1903 (δαπάνη των ευεργετών Λουκά και Αναστασίας Σαντραπέ), που μαζί με το Παρθεναγωγείο συγκέντρωνε 1000 μαθητές!

Μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν η σπογγαλιεία.

Μη έχοντας γόνιμο τόπο αναγκάζονται να στραφούν στην απέναντι ακτή δημιουργώντας περιουσίες που στη συνέχεια βλέπουν να χάνονται μέσα σε μια νύχτα!

Και τότε η φτώχεια και απόγνωση τους αναγκάζει να πάρουν το γνωστό σε όλους τους Έλληνες δρόμο της μετανάστευσης σε τόπους μακρινούς.

Αιώνες τώρα στο Καστελλόριζο επικρατεί μια διάχυτη αγωνία για το αύριο.

Σήμερα ο πληθυσμός του νησιού επισήμως είναι 406 κατοίκοι, που το χειμώνα μειώνονται δραματικά.

Το Καστελλόριζο απέχει 1,25 ναυτικά μίλια από τις νοτιοδυτικές τουρκικές ακτές και συγκεκριμένα από την πόλη Κας, με την οποία έχει καθημερινή συγκοινωνία.

(Το Κας και απέναντι το Καστελλόριζο)

Η απόσταση από τη Ρόδο είναι 72 μίλια γεγονός που αναγκάζει τους κατοίκους να περνάνε συχνά στην απέναντι ακτή για ψώνια και φάρμακα ιδιαίτερα κατά την χειμερινή περίοδο που η συγκοινωνία με τη Ρόδο αρκετές φορές διακόπτεται λόγω καιρού.

Κύρια οικονομική δραστηριότητα σήμερα στο νησί είναι ο τουρισμός από τη απέναντι πλευρά της Τουρκίας.

Οι λιγοστοί ψαράδες που απέμειναν περιμένουν το καλοκαίρι να πουλήσουν την πραμάτειά τους.

Στο νησί υπάρχει μόνο ένα ταξί και ένα μικρό λεωφορείο που εκτελούν το δρομολόγιο για το αεροδρόμιο.

Το υπόλοιπο νησί εξερευνάται με τα πόδια, μέσω ενός δικτύου φυσικών μονοπατιών.

Εντυπωσιακός είναι ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, ενώ οι εκκλησιές και τα εκκλησάκια είναι αμέτρητα.

Το τούρκικο τέμενος που ξεχωρίζει, χτίστηκε το 1755 για τις θρησκευτικές ανάγκες των λίγων μουσουλμάνων που υπήρχαν στο νησί.

Στον οικισμό υπάρχουν πολλά παλιά αρχοντικά, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ερημώσει, αφού οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν μεταναστεύσει εδώ και χρόνια στην Αυστραλία.

Τα σπίτια που έχουν αναστηλωθεί σήμερα αποτελούν αυθεντικά δείγματα παραδοσιακής δωδεκανησιακής αρχιτεκτονικής: αμφιθεατρικά κτισμένα γύρω από τη θάλασσα, προκαλούν εντύπωση με την ομοιομορφία τους.

Εντυπωσιακά βαμμένα, δίπατα ή τρίπατα, τα αρχοντικά βρίσκονται κατά μήκος της ακτογραμμής, μπροστά από έναν επιβλητικό κόκκινο βράχο.

Λίγα μίλια πιο πέρα ένα μικρό νησάκι που έγινε γνωστό από την μοναδική κάτοικό του, τη «Κυρά της Ρω», Δέσποινα Αχλαδιώτη, την ηρωίδα που παρέμεινε μια ζωή στην ομώνυμη βραχονησίδα της για να υψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία, όπως επί σαράντα χρόνια συνήθιζε να κάνει.

Σήμερα την ίδια σημαία υψώνουν κάποια φανταράκια που η τύχη έφερε να υπηρετήσουν στην πιο απόμακρη νησιωτική άκρη της Ελλάδας.

Σημείωση: Ιστορικά στοιχεία και τρεις φωτογραφίες ελήφθησαν από το άλμπουμ «μικρό μου Καστελλόριζο» του Νίκου Καρακώστα. Εκδόσεις ΛΟΥΣΗ ΜΠΡΑΤΖΙΩΤΗ. ΑΘΗΝΑ 1993.