Εσπερινός χθες στο γυναικείο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Ιράς Αθανίου που επανασυστάθηκε το 2014
Πανηγύρισε σήμερα, Πέμπτη 10 Μαΐου, η γυναικεία Μονή του Αγίου Νικολάου Ιράς Αθανίου, με αφορμή, σύμφωνα με την παράδοση, την ανάμνηση της διέλευσης του σκηνώματος του Αγίου Νικολάου από το νησί μας.
Χθες το απόγευμα τελέστηκε παρουσία πολλών πιστών από την ευρύτερη περιοχή, αλλά και προσκυνητών από την πόλη της Λευκάδας απ΄ όπου είχαν δρομολογηθεί λεωφορεία για την μετάβασή τους στη Μονή, Εσπερινός με αρτοκλασία κατά την διάρκεια του οποίου χοροστάτησε ο Αρχιμαδρίτης Ιωανίκιος που κήρυξε και τον θείο λόγο.
Παλιότερα γινόταν μεγάλο πανηγύρι με σφαχτά τραγίσια και την παραδοσιακή λευκαδίτικη σούπα με σπαγέτο να βράζει σε καζάνια στον πλάτανο με τα πηγάδια, ενώ οι πανηγυριώτες από τα γύρω χωριά κατέφθαναν ακόμη και με καΐκι που άραζε στον ορμίσκο της Πλάκας, λίγο πιο κάτω από το Μοναστήρι.
Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά το αναφέρουμε ως παράδειγμα ημιμάθειας και θρησκοπληξίας. Δεν ξέρω πως το έφερε η συζήτηση αλλά κάποιος ανέφερε ότι η ορθόδοξη εκκλησία εορτάζει ακόμη, εκτός από τον γνωστό στους πολλούς Άγιο Νικόλαο που έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ. στα Μύρα της Λυκίας, και έναν άλλο επίσης γνωστό Άγιο Νικόλαο, το εν Βουνένοις (στον άγιο αυτό είναι αφιερωμένος ο Ναός του Αγίου Νικολάου στο ομώνυμο προσφυχώρι της Βόνιτσας στη μπασιά του νησιού της Λευκάδας), που έζησε λίγους αιώνες αργότερα στα Βούνενα της Θεσσαλίας. Για να λυθεί η διαφορά απευθύνθηκαν σε κάποιον ιερωμένο για να λάβουν την απάντηση: Μην τα μπερδεύετε, ένας είναι ο Άγιος Νικόλαος!!… Αντίστοιχα, δηλαδή, με την Παναγία που φέρει πολλά ονόματα.
Η Μονή του Αγίου Νικολάου επανασυστάθηκε βάση του Π.Δ. 151/14 που αναφέρει στο άρθρο 1: «Ιδρύεται Γυναικεία Ιερά Κοινοβιακή Μονή Αγ. Νικολάου, της Ιεράς Μητροπόλεως Λευκάδας και Ιθάκης, που βρίσκεται στην περιοχή «Ιρά», της Τοπικής Κοινότητας Αθανίου, της Δημοτικής Ενότητας Απολλώνιων, του Δήμου Λευκάδας, της Περιφερειακής Ενότητας Λευκάδας, της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων», ενώ ο τελευταίος μοναχός που ασκήτευε εκεί, πέθανε το 1949.
Πιθανολογούμε ότι είναι ο ίδιος μοναχός για τον οποίο γράφει ο θειακός (από το Κιόνι Ιθάκης) Γιώργος Κουτσουβέλης (Κοντηλάτος) («Αναμνήσεις από την Κατοχή και το Αντάρτικο», 1992, Εκδόσεις Σπύρος Δενδρινός), ένας από τους λίγους διασωθέντες του ΕΛΑΣίτικου αποσπάσματος του καπετάν Φουρτούνα, που διεκπεραιώθηκε τον Ιούνη του ΄44 στο νησί μας και πήρε μέρος στην επιχείρηση της Λευκάδας, όπως συνηθίζεται να λέγεται η μάχη που έλαβε χώρα στις 15-16 Ιούνη του 1944 στο Λαϊνάκι:
«… Νηστικοί, κατάκοποι στην κούραση, επάνω σ΄ ένα ακρωτήρι, που λέγεται Νηρά, με καμιά ελπίδα. Το απόγευμα παίρνοντας τον Πάνο κατεβήκαμε βράχο βράχο σε κάτι αμμουδιές κι εκεί βρήκαμε δύο κατάρτια από κάποιο καΐκι, τα δέσαμε μ΄ ένα σύρμα και με μία αμυδρή ελπίδα ανεβήκαμε ο ένας μπροστά και ο άλλος πίσω. Θα είχαμε απομακρυνθεί περίπου 500-600 μέτρα αλλά αφ΄ ενός μεν νύχτωνε, αφ΄ ετέρου το αεράκι μας πήγαινε για τη Βασιλική που ήταν Γερμανοί και φίλοι αυτών. Αναγκαστήκαμε να το εγκαταλείψουμε και κολυμπώντας να γυρίσουμε πίσω.
Είχε νυχτώσει όταν ανεβήκαμε στο Μοναστήρι Άγιος Νικόλαος, χτυπήσαμε και μας άνοιξε ένας καλόγερος. Μας είπε «παιδιά ελάτε να σας δώσω ψωμί και τυρί και να φύγετε, γιατί γνωρίζω ότι το πρωΐ θα ΄ρθουν οι Γερμανοί» (σ.σ.: οι οποίοι Γερμανοί, όπως κάποιοι ισχυρίζονται ακόμη μέχρι σήμερα διαστρεβλώνοντας παράφορα την ιστορία, δεν πήραν μέρος στη Μάχη της Λευκάδας) ήταν τόση η κούρασή μας όμως ώστε απαιτήσαμε από τον καλόγερο και μας άφησε να κοιμηθούμε στο μοναστήρι σε ένα δωμάτιο που το παράθυρό του κοιτούσε προς τη θάλασσα, αφού πρώτα στην αναμένη φωτιά στεγνώσαμε τα ρούχα μας.
Πριν καλά καλά ξημερώσει εφύγαμε από το μοναστήρι για τη Νηρά, εκεί όμως δεν υπήρχε κανείς από τους δικούς μας. Χαρήκαμε για τη σωτηρία αυτών, νομίσαμε ότι κάτι πλεούμενο τη νύχτα τους πήρε. Ξημέρωσε όταν ανέβηκα επάνω στο φάρο αντικρύζοντας το Θιάκι και την Κεφαλονιά, έκανε ένα ψοφόκρυο και πριν κατέβω από το φανάρι έβγαλα ένα φακό αμφίκυρτο για να ανάψω φωτιά με τις ακτίνες του ήλιου. Πράγματι άναψα μία φωτιά και βγάζοντας από την τσέπη μου 5-6 σφαίρες τις έρριξα μέσα. Με το μπαμ μπουμ βλέπω να ξεπροβαίνουν οι αντάρτες ένας ένας και να έρχονται προς εμάς, μας είπαν ότι τη νύχτα κάποια βάρκα είχε έρθει από το Κιόνι και εφώναζε το όνομα του Πάνου και άναβε σπίρτα, αλλά αυτοί φοβηθήκανε μήπως είναι Γερμανοί και δεν μίλησαν καθόλου αλλά κρυφτήκανε μες τις σπηλιές του βουνού.
Τώρα τι γίνεται. Μαζευτήκαμε όλοι, είμαστε 31 σε απελπιστική κατάσταση. Τους λέγω ό,τι ακριβώς μου είχε πει ο ηγούμενος, ότι δηλαδή οι Γερμανοί με τους Έλληνες φίλους τους οπωσδήποτε θα έλθουν και θα μας σκοτώσουν. Τους προτείνω όπως είμαστε οπλισμένοι να μπούμε στη Βασιλική και να πάρουμε ή μία τράτα ή το καΐκι του Μητσαλιά που το είχαν εκεί κατασχέσει οι Γερμανοί. Όλοι μου το απέκλεισαν σαν ακατόρθωτο. Ελπίδα καμιά δεν υπήρχε. Εάν είχαν ακούσει τα λόγια που μας είχε πει ο ηγούμενος, ίσως το αποφάσιζαν…». ( Από τους 31 αγωνιστές του ΕΛΑΣίτικου αποσπάσματος που βρήκαν καταφύγιο στο ακρωτήρι σώθηκαν ελάχιστοι, οι υπόλοιποι σφαγιάστηκαν και μεταξύ αυτών ο επικεφαλής του ΕΛΑΣίτικου τμήματος Κεφαλονιάς – Ιθάκης μόνιμος ανθυπολοχαγός Γεράσιμος Αλυσανδράτος από το Ληξούρι).
Για το ιστορικό της Μονής του «Αγίου Νικολάου εις Ιράν» γράφει ο Κωνστ. Γ. Μαχαιράς στο σύγγραμμά του «Ναοί και Μοναί Λευκάδος» (Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών, Αθήναι 1957, Σελ. 335-337):
«Αύτη εκτίσθη προ τριών και πλέον αιώνων εν θέσει Ιρά της περιφερείας του χωρίου Αθανίου υπό των οικογενειών Ρομποτή, Κατζιγιάννη, Χρίτη, Κουτσαντώνη, Μπογόρδου, Ζαχαράτου και Καμιδάβλη, αίτινες συγχρόνως αφιέρωσαν ταύτη πλείστα ακίνητα κτήματα.
Τω 1714 και το 1723 είχον επικυρωθή τα επί της εν λόγω Μονής κτητορικά δικαιώματα των ως άνω οικογενειών υπό των τότε Ανωτέρων Προνοητών Λευκάδος, ως προκύπτει εκ του από 20 Σεπτεμβρίου 1723 διατάγματος του Πέτρου Αγγέλου Μάνιο (Magno), Ανωτέρου Προνοητού Λευκάδος.
Σήμερον, δυνάμει του εν ισχύϊ βασιλικού διατάγματος της 26 Απριλίου 1836 «περί ιδιοκτήτων Μοναστηρίων» η Μονή του Αγίου Νικολάου εις Ιράν δεν θεωρείται πλέον Μονή, αλλά δύναται να χρησιμοποιήται μόνον ως ευκτήριον και ησυχαστήριον των ιδιοκτητών της.»
Άλμπουμ με 80 φωτογραφίες
