Μια φωτογραφία για ένα εύζωνα που δεν γνώρισα…

Απελευθέρωση της Ηπείρου 1912-13. Εύζωνοι της εμπροσθοφυλακής

Του Παναγιώτη Σκληρού

Βρήκα αυτή τη φωτογραφία στο διαδίκτυο από την απελευθέρωση της Ηπείρου και συγκινήθηκα.

Για την απελευθέρωση της Ηπείρου είχε αγωνιστεί κι είχε χάσει τη ζωή του ο παππούς μου ο Πάνος Σκληρός από την Κοντάραινα Λευκάδας. Ο πατέρας μου όπως μου εξιστορούσε, ίσα που τον θυμάται (θα ήταν 3-4 χρονών) όταν ήρθε κάποτε με άδεια απ΄ το μέτωπο κι έκτοτε δεν τον ξανάδε.

Συμμετείχε στις μάχες κοντά στην Άρτα (Πέντε Πηγάδια) αλλά και στο Μπιζάνι, την τελευταία οχυρή θέση των Τούρκων πριν πέσουν τα Γιάννενα.

Ήταν στην μονάδα ανιχνευτών και ήταν αυτή η μονάδα που κατέστρεψε τις επικοινωνίες των Τούρκων με αποτέλεσμα την παράδοσή τους. Ήταν στη μονάδα που ανίχνευε τις θέσεις του εχθρού ώστε να καταστρωθούν τα σχέδια επίθεσης του δικού μας στρατού. Κι αυτές οι ανιχνεύσεις και δολιοφθορές στις επικοινωνίες του εχθρού, έφεραν το θετικό αποτέλεσμα και τα Γιάννενα, έπεσαν!! (βλέπε πτώση των Ιωαννίνων).

Μονάδες προκεχωρημένες έμπιστες και επικίνδυνες. Οι εύζωνοι τότε, μάχονταν με όπλα Mannlicher Schoenauer, 6,5 χιλ. Ήταν Αυστριακά όπλα που διέθετε τότε ο στρατός μας.

Στο Μπιζάνι ο Πάνος Σκληρός τραυματίστηκε από σφαίρα Τούρκικης ενέδρας μια μέρα πρίν πέσουν τα Γιάννενα και μεταφέρθηκε πρώτα στο κινητό νοσοκομείο εκστρατείας στο Χάνι Εμίν Αγά και μετά στο Μεσολόγγι σε νοσοκομείο των μετόπισθεν. Εκεί τον έστειλαν -απ΄ ότι έμαθα αλλά χωρίς να μπορέσω να το διασταυρώσω- να θεραπευτεί σε κλινική επειδή το στρατιωτικό νοσοκομείο ήταν γεμάτο.

Κατά μια άλλη εκδοχή πήγε σε κλινική κάποιου Λευκαδίτη ή στην πρώην κλινική του Π. Στεφανίτση στο Μεσολόγγι.

Γύρισε για ένα χρόνο πίσω στο χωριό αλλά η πληγή δεν έκλεινε και ξαναμπήκε στην κλινική όπου πέθανε μετά από επιπλοκές στο τραύμα του τον επόμενο χρόνο.

Όσο κι αν έψαξα δεν βρήκα πουθενά για το που θάφτηκε ο δικός μου ήρωας, ο παππούς μου… Και μάλιστα, επειδή πέθανε σε κλινική κι όχι σε στρατιωτικό νοσοκομείο, η γυναίκα του Κανέλλα, τα ορφανά παιδιά του, ο Βαγγέλης (ο πατέρας μου), ο Νίκος (πατέρας του Πάνου Σκληρού-Γερμανού που έφυγε πρόσφατα και της Τασίας Σκληρού-Γουρζή), κι ο Κώστας (που τον «έδωσαν» στον κουμπάρο να τον μεγαλώσει), δεν πήραν ποτέ ούτε σύνταξη ούτε κανένα βοήθημα απ΄ την πατρίδα. Και είχαν τόση ανάγκη.

Πήγα στα Πέντε Πηγάδια που έχουν και στήλη πεσόντων και μίλησα με ντόπιους, πήγα και στο Μπιζάνι στο μνημείο έτσι για να πατήσω στα ίδια χώματα αλλά όταν πήγα για πρώτη φορά στην Άρτα και είδα ένα μπρούτζινο σύμπλεγμα με τον εύζωνα σε μιά της είσοδο αμέσως μετά το γεφύρι (σαν αυτή που βλέπετε), νόμισα ότι ήταν ο παππούς μου..!! Καταλαβαίνετε..

Σας ζητώ συγγνώμη για την συγκινητική αυτή κατάθεση. Η ζωή μας τά έχει όλα.