«Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είν΄ ο ίδιος ο Λαός»
Το δαφνοστεφανωμένο Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στο ηρωικό χωριό της Εγκλουβής. Ίσως και λόγω της πρόσφατης επετείου της 25ης Μαρτίου, γιατί, όπως λέει και το τραγούδι, «Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είν΄ ο ίδιος ο Λαός». Σε πρώτο πλάνο η αφίσα του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριο του κόμματος, που θα γίνει μέσα στο 2021, όπως έχει επίσημα ανακοινωθεί.
Το ηρωικό χωριό Εγκλουβή, το πιο ορεινό χωριό της Λευκάδας, που είχε ονομαστεί στη διάρκεια της κατοχής «Μικρή Μόσχα», αποτέλεσε προπύργιο του αντιστασιακού κινήματος στο νησί μας και έδωσε τα καλύτερα παιδιά του στον απελευθερωτικό αγώνα που διεξήγαγε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και αργότερα ο ΔΣΕ.
Οι δεσμοί του με το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα ανάγονται στην εποχή του μεσοπολέμου. Στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φλεβάρη 1934 θα αναδειχτεί στο χωριό με το «Ενιαίο Μέτωπο Εργατών – Αγροτών» «κόκκινο» συμβούλιο, με πρόεδρο της κοινότητας τον Γιάννη Κακλαμάνη (Κουκούδα), στέλεχος του ΚΚΕ, που τον σκότωσαν το 1947, ενώ λίγο αργότερα η Εγκλουβή θα προσχωρήσει, μαζί με την Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας και όλα τα τμήματά της (Ομοσπονδίες, Ενωτικά Εργατικά Κέντρα και σωματεία), υπαλληλικές, επαγγελματικές, κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις στο Πανελλαδικό Αντιφασιστικό Συνέδριο.
Το Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης είναι το μοναδικό στο νησί της Λευκάδας που είναι αφιερωμένο στην Εαμική Εθνική Αντίσταση. Το ΕΛΑΣίτικο δίκοχο στο κεφάλι του γενειοφόρου αντάρτη με την αρμάθα στον ώμο και το τουφέκι στο χέρι δεν χωρά παρερμηνείες. Αλλά ακόμη και όσοι δεν το προσέξουν τους το θυμίζει η επιγραφή στη μαρμάρινη βάση του αγάλματος: ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΕΠΟΝ. Τα άλλα μνημεία που έχουμε κατά καιρούς δει, όπως στην πόλη της Λευκάδας, την Καρυά και τη Βαυκερή, είναι αφιερωμένα στην «Ενιαία Εθνική Αντίσταση». Ανεγέρθηκαν μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1982, στο πλαίσιο της «εθνικής ενότητας», που την θυμούνται σε όλες τις εθνικές επετείους, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτή δεν υπήρξε ποτέ και ούτε είναι δυνατό να υπάρξει ποτέ.
Το γλυπτό φιλοτεχνήθηκε από τον ζωγράφο και γλύπτη Θωμά Μώλο, έναν αυτοδίδακτο δημιουργό, αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης με ενεργό συμμετοχή στο ΕΑΜ, ο οποίος πέρασε από τα κρατητήρια και την απομόνωση από τους Γερμανούς, για να ακολουθήσει το 1946 ο δρόμος για τις φυλακές Αβέρωφ, τις φυλακές της Κεφαλονιάς και η πεντάχρονη εξορία του στη Λήμνο και τη Μακρόνησο. Ο ίδιος έχει κάνει επίσης τα γλυπτά για τα Μνημεία Εθνικής Αντίστασης στη Νέα Αρτάκη Εύβοιας, στα Μέγαρα Αττικής, στην Κλειτορία Καλαβρύτων, αλλά και στο Σπίτι του Αγωνιστή στον Υμηττό. Οι αδελφοί Γρηγόρη είχαν βοηθήσει για την απόκτηση της μαρμάρινης βάσης και ο Ξενοφώντας Κοντοπρίας είχε αναλάβει τη μεταφορά και το στήσιμο μαζί με άλλους συγχωριανούς του του μνημείου.
Το Μνημείο είχε γίνει με την οικονομική ενίσχυση των Εγκλουβησιάνων. Για το σκοπό αυτό είχε δημιουργηθεί τριμελής ερανική επιτροπή που απαρτίζονταν από τους Ηλία Θερμό, Δημ. Κούρτη και Ηλία Στεριώτη. Πάνω από 93 Εγκλουβησιάνοι είχαν συνεισφέρει οικονομικά για την ανέγερση του Μνημείου, ενώ ο Σύνδεσμος των Απανταχού Εγκλουβησιάνων ο «Προφήτης Ηλίας» είχε προσφέρει για το σκοπό αυτό 100.000 και η Κοινότητα Εγκλουβής 150.000 δρχ.
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου έγιναν το καλοκαίρι του 1990 στο προαύλιο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Εγκλουβής.
