Γιορτάζει σήμερα το εκκλησάκι τ΄ Αη Λιά στην Εγκλουβή Λευκάδας
Το κοίταζα όταν ήμουν πιτσιρικάς από το χωριό μου -τα Κολυβάτα- και μου φαινόταν από μακρυά σαν καραβάκι, με φουσκωμένα τα πανιά, που ακροβατεί στη γραμμή του ορίζοντα. Έτσι φαντάζει ακόμα, τις προάλλες που το παρατηρούσα. Δεν είχα πάει ποτέ παλιότερα στο ξωκκλήσι τ’ Αη Λιά, που είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.015 μέτρων, πάνω από το χωριό της Εγκλουβής. Το επισκέφτηκα για πρώτη φορά, αν θυμάμαι καλά, πριν κάνα και κάτι χρόνο.
Ο Εγκλουβησάνος Μιλτιάδης Δ. Κακλαμάνης γράφει στο βιβλίο του «Εγκλουβή – Λαογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατοίκων της» (Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2005), στο κεφάλαιο εκκλησίες και μοναστήρια (σελ. 66), για τον Αη Λιά:
«…Η ημερομηνία που χτίσθηκε είναι χαραγμένη σε πέτρα άνωθεν της εισόδου της εκκλησίας: 1η Μαΐου 1869 με συνδρομές Δημητρίου και Πάνου Καραμποΐκη. Το δάπεδο στρώθηκε το 1890 όπως γράφεται σε πλάκα που υπάρχει σε δαύτο. Είναι περιμαντρωμένος, έχει στέρνα και καμπαναριό με αλεξικέραυνο. Στοιχεία: Μ1Α 1869 ΕΠΙΡΑ ΘΡ. Ν. ΒΝ ΤΡ. ΓΠ. ΚΡΜ. Πιθανόν ονόματα οικογένειας Βανδώρου και Καραμποΐκη που την ανοικοδόμησαν εκ νέου.
Η οικογένεια Καραμποΐκη διεκδικούσε την κυριότητα της εκκλησίας και πάντοτε επίτροπος ήταν ένας από δαύτην. Στα 1870 έγινε μεγάλος σεισμός πριν φέξει και γκρεμίστηκε η εκκλησία. Ξαναχτίσθηκε χωρίς θόλο και στη θέση του τοποθετήθηκε σκεπή με κεραμίδια…»
Αντιγράφουμε από το βιβλίο «Οδοιπορικό Λευκάδος» (Λευκάδα 1989) του Γιάννη Αθηνιώτη (επιμέλεια Γιάννης Βουκελάτος), που είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο για τον Αη Λιά – στην ενότητα Εγκλουβή (σελ. 163):
Ο νιόφκιαχτος ο δρόμος σας φέρνει στο εκκλησάκι τ” Άη Λια. Στο δρόμο ο Στάθης λέει την ιστορία του εξωκκλησιού.
«Το πρώτο εκκλησάκι ήταν πολύ μικρό, Λαχομανώντας κάποτε φτάνετε. Σ΄ ένα ψηλό ξερόβουνο, κλησάκ΄ είναι χτισμένο. Μέσα στον κόρφο του Νυδριού νησιά είναι φτεμένα. |
Αξέχαστη θέα οταν το επισκέφτηκα αρχές του 1950 σε ηλικία 10 τοτε ετών.
Ας εβγαζές καί μια φωτογραφία απ τα Κολυβάτα και Μαυρογνάτα.