Σαν χθες, πριν 89 χρόνια – Η μεγάλη μάχη του Αλή Βεράν

Σαν σήμερα (σ.σ. χθες) πριν 89 χρόνια, την 17ην Αυγούστου 1922, ο Ελληνικός Στρατός στην Μικρά Ασία έδωσε την πιό αιματηρή και ουσιαστικώς τελευταία μάχη η οποία έλαβε χώρα στην κοιλάδα του Αλή Βεράν, υπό τις ακόλουθες συνθήκες:

Μετά την ατυχή έκβαση της προέλασης του Ελληνικού Στρατού προς Άγκυραν (Αύγουστος 1921), ο κύριος όγκος αυτού συνεπτύχθη και υπεχώρησε επί της γραμμής Εσκή Σεχήρ – Αφιόν Καραχισάρ, δυτικά του ποταμού Σαγγαρίου.

Επί 11 περίπου μήνες (μέχρι τον Αύγουστο του 1922), καμμία σοβαρή στρατιωτική προσπάθεια δεν ανελήφθη εκατέρωθεν. Η Ελληνική κυβέρνηση, αντιμετωπίζουσα στρατιωτικό αδιέξοδο, είχε εναποθέσει τις ελπίδες της και είχε στρέψει όλες της τις προσπάθειες σε πολιτική λύση του ζητήματος, η οποία όμως δεν κατέστη δυνατή.

Στις 13 Αυγούστου του 1922 (ημέρα Κυριακή), τα Ελληνικά Α” και Β” Σώματα που ήταν εγκατεστημένα επί του μετώπου του Αφιόν Καραχισάρ (νότιο μέτωπο) εδέχθησαν αιφνιδιαστικά επίθεση τουρκικών δυνάμεων εξ ανατολών και εκ νότου. Η τουρκική επίθεση εξεδηλώθη με την ανατολή του Ηλίου, με σφοδρούς βομβαρδισμούς μέσου και βαρέος πυροβολικού στους τομείς των ελληνικών μεραρχιών Ι, ΙV και V, μεταξύ του ποταμού Ακάρ (παραποτάμου του ποταμού Σαγγαρίου) και του Τουμλού Μπουνάρ, τους οποίους ακολούθησε προσβολή από πολύ υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις πεζικού και ιππικού.

Γρήγορα έγινε φανερόν, ότι ο τουρκικός αιφνιδιασμός είχεν απόλυτα επιτύχει. Οι ελληνικές μεραρχίες αναγκάσθηκαν σε σχεδόν άτακτη υποχώρηση, απώλεσαν την μεταξύ τους επαφή και αν και συνεπικουρούμενες από ακόμη τρεις ελληνικές μεραρχίες, τις ΙΧ, ΧΙΙ και ΧΙΙΙ, εκυκλώθησαν από τον εχθρό στην κοιλάδα του Αλή Βεράν παρά τους πρόποδες των ορέων Μουράτ, Χασάν Ντεντέ, Αντά Τεπέ. Εκεί εδέχθησαν και το τελειωτικό πλήγμα, αφού καθ” όλη την ημέρα της 17ης Αυγούστου 1922 οι ελληνικές δυνάμεις των Α” και Β” Σωμάτων Στρατού εβομβαρδίζοντο από τα εύστοχα πυρά του τουρκικού πυροβολικού που είχε καταλάβει δεσπόζουσες θέσεις επί των παρακειμένων υψωμάτων, χωρίς να μπορούν ούτε να ανταποδώσουν τα εχθρικά πυρά, ούτε να διαφύγουν…

Η συνέχεια είναι λίγο ή πολύ γνωστή. Την νύκτα της 17/8/1922 τα υπολείμματα των έξι ελληνικών μεραρχιών συγκροτήθηκαν σε τρεις φάλαγγες και κάθε μία από αυτές ακολούθησε διαφορετική πορεία υποχώρησης, αφού δεν ήταν γνωστές πόσες και ποιές από τις οδούς διαφυγής ήταν ελεύθερες. Μόνον μία φάλαγγα, αυτή υπό τον συνταγματάρχη Γαρδίκα κατάφερε να διαφύγει την αιχμαλωσία. Οι άλλες δύο αιχμαλωτίσθηκαν από τον εχθρό.

Μεταξύ των αιχμαλωτισθέντων ήσαν και οι υποστράτηγοι Τρικούπης και Διγενής, διοικητές των Α” και Β” Σωμάτων Στρατού, αντίστοιχα!

Γιά τους ηρωικώς αγωνισθέντες και πεσόντες κατά την μεγάλη μάχη του Αλή Βεράν, την 17ην Αυγούστου 1922, σαν σήμερα πριν 89 χρόνια, γράφονται οι γραμμές αυτές, αντί Μνημοσύνου…

Μιχάλης Σ. Βάρδας

Πηγή: ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ-NEWS

Περαιτέρω σύνδεσμοι:
H μάχη του Aλή Bεράν και οι Mουδάτσοι του Σμαρίου – IΣTOPIKEΣ ΣEΛIΔEΣ AΠO TA XΩPIA TOY ΔHMOY KAΣTEΛIOY (ΠΑΤΡΙΣ – Καθημερινή πρωινή εφημερίδα της Κρήτης)
Μικρασία 1922 (Η περιπέτεια) (Ιστολόγιο «Η σκόνη της Ιστορίας»)
Πολεμικό Ημερολόγιο του Χρήστου Αλεξόπουλου (Ιστολόγιο «Άγνωστες ιστορικές σελίδες της Φθιώτιδας»)