«Κατάστασις πολιορκίας εις Ήπειρον, Λευκάδα και Κεφαλληνίαν»

Σεπτέμβρης του 1944. Τρεις μόλις μήνες μετά την ατυχή για τον ΕΛΑΣ κατάληξη της Μάχης της Λευκάδας, ύστερα από την καθοριστικής σημασίας επέμβαση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής με τη μεριά των «οπλαρχηγών» της Δεξιάς. Το τι επακολούθησε είναι λίγο πολύ γνωστό. Δολοφονίες, συλλήψεις, εκβιασμοί, βιασμοί γυναικών κ.λπ.

Ο Ναπ. Ζέρβας με τον Μητροπολίτης Παραμυθιάς Δωρόθεο (paramythia-online.gr)

Γράφει ο Τάσος Γιάννη Κονιδάρης: «Επακολούθησε μακελειό… Περίπου 80 άντρες του ΕΛΑΣ πότισαν με το αίμα τους την πεδιάδα της Βασιλικής…»¹. Καίγεται η Εύγηρος, ολοσχερώς σχεδόν η Εγκλουβή (90 σπίτια). Εμπρησμοί γίνονται και σε άλλα χωριά. Στα Κολυβάτα π.χ. έκαψαν τα σπίτια του Σπ. Κονδυλάτου, του Ξεν. Βρεττού και του Γιάννη Βρεττού. (Δες εδώ). Πολλοί ΕΑΜίτες – ΕΛΑΣίτες αναγκάζονται να περάσουν στο Ξηρόμερο ή να φύγουν σε άλλα μέρη για να γλυτώσουν από τις εκκαθαρίσεις των «οπλαρχηγών».

Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη του 1944, οι «οπλαρχηγοί» έρχονται σε επίσημη επαφή με το Ζέρβα. Στις 12 του Σεπτέμβρη οι Γερμανοί φεύγουν από τη Λευκάδα. Στις 14 του ίδιου μήνα αποβιβάζεται στον Άγιο Νικήτα ο Λευκαδίτης ταγματάρχης Κώστας Μαραγκός και ο Ιωάννης Φωτόπουλος με 150 άντρες, που στάλθηκαν από το Στρατηγείο του Ζέρβα.

Γράφει ο Ζώης Τ. Κουτσαύτης: «Δεν είναι ανάγκη να διηγηθούμε τα ευτράπελα και γελοία που έγιναν με την κατευόδωση των Γερμανών από τους δεξιούς «οπλαρχηγούς» κλπ. Αρκεί να τονίσουμε ότι τους απέδωσαν τιμές, ότι τους ζητωκραύγαζαν και ότι πυροβολούσαν δηλ. έριχναν αποχαιρετηστήριες βολές. Ακόμα είχαν το θράσος να γράψουν οι ΕΔΕΣίτες σε μια εφημερίδα τους, ότι κατέλαβαν τη Λευκάδα ύστερα από σκληρή μάχη με τους Γερμανούς. Ξεχνάνε όμως να πούνε ότι οι Γερμανοί έφυγαν από τη Λευκάδα στις 12 του Σεπτέμβρη του 1944»².

Έτσι προέκυψε και η κήρυξη της «κατάστασις πολιορκίας» -και στη Λευκάδα- δια του «Αποφασίζομεν και Διατάσσομεν» του Ναπ. Ζέρβα που δημοσιεύτηκε στις 24 Σεπτέμβρη του 1944 στην «Εθνική Φλόγα»³:

ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗ ΕΛΛΑΣ
ΕΘΝΙΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ
ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

Αριθμ. Πρωτ. 14.543

Ημείς
Ο Γενικός Αρχηγός των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων
Ανταρτών Στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας
Αποφασίζομεν και Διατάσσομεν

Άρθρον 1) Έχοντες υπ΄ όψιν τας υφισταμένας δια το Έθνος και τον Λαόν εκτάκτους συνθήκας και περιστάσεις καθ΄ α προβλέπει το οικείον άρθρον του Συντάγματος του 1911:

Κηρύσσομεν την περιοχήν Ηπείρου και Κεφαλληνίας (Νομοί Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Άρτης, Πρεβέζης, Λευκάδος και Κεφαλληνίας) εις κατάστασιν πολιορκίας και θέτομεν εν ισχύει τον Στρατιωτικόν Νόμον αναστέλλοντες τας συνταγματικάς διατάξεις περί ελευθεροτυπίας, δικαιώματος του συνέρχεσθαι κτλ. περί αρμοδιότητος και διαδικασίας διώξεως και εκδικάσεωςαδικημάτων.

Άρθρον 2. Όθεν Ι) Επιβάλλομεν προληπτικήν λογοκρισίαν επί πάσης εφημερίδος ή εντύπου φυλλαδίου ή λιθογραφημένου ή καθ΄ οιονδήποτε τρόπον άλλον κυκλοφορούντος φυλλαδίου, απαγορεύοντες την έκδοσιν παντός τοιούτου άνευ προηγουμένης αδείας της οικίας Επαναστατικής αρχής.

ΙΙ) Απαγορεύομεν τας δημοσίας συγκεντρώσεις (συναθροίσεις) εν ανοικτώ και κλειστώ χώρω άνευ προηγουμένης αδείας της οικίας Επαναστατικής αρχής.

ΙΙΙ) Απαγορεύεται η κυκλοφορία από πόλεως εις πόλιν και από χωρίου εις χωρίον άνευ ειδικής αδείας.

Άρθρον 3) Υπάγομεν εις την αρμοδιότητα του Επαναστατικού Στρατοδικείου την εκδίκασιν πάντων των αδικημάτων, πλην εκείνων τα οποία δια διαταγής της οικείας Επαναστατικής Αρχής ήθελον ανατεθή εις τακτικά δικαστήρια.

Άρθρον 4) Η εκτέλεσις του παρόντος ανατίθεται εις τους κατά τόπους στρατιωτικούς διοικητάς δυναμένους να εκδίδουν προς εκτέλεσιν λεπτομερεστέρας διαταγάς.

Εν τη έδρα του Γεν. Αρχηγείου Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών τη 21-9-1944

ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ

_______________________________
¹ Τάσος Γιάννη Κονιδάρης, Η Λευκάδα στη σκιά του εμφυλίου πολέμου 1943-1947, Ι. Σίδερης, 1985
² Ζώης Τ. Κουτσαύτης, Η εθνική αντίσταση στη Λευκάδα (Ιταλική και Γερμανική Κατοχή, Έκδοση Π.Ε.Α.Ε.Α. Λευκάδας, Αθήνα 1991
³ Όργανο του Γενικού Αρχηγείου ΕΟΕΑ (Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών). Ήταν το ένοπλο τμήμα του ΕΔΕΣ