Ένα αφιέρωμα της Allgemeine Schulzeitung το 1824 στην Ιόνιο Ακαδημία
Και τα διαδραματιζόμενα την εποχή εκείνη στο χώρο της Παιδείας στην επαναστατημένη Ελλάδα
H Allgemeine Schulzeitung ήταν μια γερμανική παιδαγωγική εφημερίδα που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1824 και συνέχισε την κυκλοφορία της μέχρι το 1874.
Στο υπ΄ αριθμ. 98 τεύχος της Τρίτης 23 Αυγούστου 1825 έχει ένα αφιέρωμα στην Ιόνιο Ακαδημία, το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο της νεωτέρας εποχής, η οποία λειτούργησε ως ακαδημία του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων στην Κέρκυρα από το 1824 μέχρι το 1864, που τα Ιόνια νησιά ενώθηκαν με την Ελλάδα.
Μεταφράζουμε από την εισαγωγή του άνω αφιερώματος της Allgemeine Schulzeitung (κάτω από τον τίτλο της έχει το επίγραμμα του Λουκιανού: Πλοῦτος ὁ τῆς ψυχῆς πλοῦτος μόνος ἐστὶν ἀληθής, τἄλλα δ’ ἔχει λύπην πλείονα τῶν αγαθών):
| «Πανεπιστήμιο Κέρκυρας
Το εδώ νεοϊδρυθέν Πανεπιστήμιο και οι σχετιζόμενες με αυτό σχολές φαίνεται να έχουν την επιθυμητή πρόοδο. Το γεγονός της ίδρυσης του Ιόνιου – Ελληνικού Πανεπιστημίου (που δεν είναι σημαντικό μόνο για τα νησιά) θα πρέπει να αποδοθεί στην αγαθοποιό στάση της Αυτού Μεγαλειότητας του βασιλιά της Αγγλίας και στη δραστηριότητα και γενναιοδωρία του Πρύτανη ή Προέδρου του Πανεπιστημίου (του ευγενή λόρδου Γκίλφορδ*) καθώς και στο ζήλο των ίδιων των κατοίκων των νησιών…». |
Αξίζει να αναφερθεί ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που στην επαναστατημένη τότε Ελλάδα μόλις και μετά βίας αρχίζουν να μπαίνουν οι βάσεις για την στοιχειώδη οργάνωση των σχολείων. Λίγους μήνες νωρίτερα, συγκεκριμένα στο υπ΄ αριθμ. φύλλο 16 της Τρίτης 8 Φεβρουαρίου 1825 της ίδιας εφημερίδας, διαβάζουμε για τις δραματικές εκκλήσεις (έχουν δημοσιευτεί στα Ελληνικά και τα Γερμανικά) του Άνθιμου Γαζή, ο οποίος είχε οριστεί Έφορος Παιδείας και Επιστάτης Σχολείων από την ελληνική διοίκηση του Ναυπλίου, προς του Γερμανούς φιλέλληνες για την αποστολή βιβλίων, γιατί όπως έγραφε: «οι ταλαίπωροι Έλληνες υπό μεγίστης χρείας τα έκαμον όλα (τα βιβλία) φυσέκια, διότι εις κείνον καιρόν άλλην χάρτην δεν είχον».
| «Έκκληση Ελλήνων για βιβλία
1. Τη ατη Αυγούστου 1824. Εκ Ναυπλίου. Η ελληνική διοίκησις, ήτις καθησυχάσασα ήδη από εσωτερικάς τινων φιλοδόξων ταραχάς, φροντίζει περί συστάσεως σχολείων της αλληλοδιδασκαλικής και λυκείων. Αλλ΄ επειδή και διορίσθην της διοικήσεως έφορος παιδείας και Επιστάτης Σχολείων και της βιβλιοθήκης, χρείαν έχω βιβλίων και μάλιστα κλασικών. Διό και παρακαλώ όλους τους φιλανθρώπους και φιλέλληνας Γερμανούς, τους οποίους και τιμώ μεγάλως, εις το να με βηθήσωσιν εις τούτο το φιλάνθρωπον έργον, στέλλοντές μοι βιβλία παντός είδους μαθήσεων, εν οις γραφήτωσαν και τα ονόματα αυτών προς μνημόσυνον. 2. Τη 15. Αυγ. 1824. Ναύπλιον. Μάλιστα χρείας έχομεν βιβλίων. Κάμετε λοιπόν, αν με αγαπάτε, να μου στείλετε τους Σεφαίρου (σ.σ. Schäfer) όλους τους λογογράφους των Ελλήνων και άλλους κλασικούς και βιβλία παντός είδους. Σας λέγω φίλοι την αλήθειαν, ότι εδώ και εις την έξω Ελλάδα και εις Πελοπόννησον σχεδόν ευρίσκεται κανέν βιβλίον. Διότι οι ταλαίπωροι Έλληνες υπό μεγίστης χρείας τα έκαμον όλα φυσέκια, διότι εις κείνον καιρόν άλλην χάρτην δεν είχον.» |
Για τον Πρόεδρο της Ιονίου Ακαδημίας και θερμού φιλέλληνα λόρδου Γκίλφορδ διαβάζουμε στην ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:
| *Γκίλφορδ Φρέντερικ Νορθ – Frederick North Guilford (1766-1827). Φιλέλληνας, περιηγητής και ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας της Κέρκυρας. |
Άγγλος πολιτικός, περιηγητής και θερμός φιλέλληνας, πρόεδρος της Ιονίου Ακαδημίας. Γεννήθηκε στο Λονδίνο και ήταν γιος του λόρδου Νορθ, πρωθυπουργού της Μ. Βρετανίας (1732-1792). Πέρασε, λόγω υγείας, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε χώρες της νότιας Ευρώπης, στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Σπούδασε στο κολέγιο του Ίτον και στην Οξφόρδη και το 1793 έγινε διδάκτωρ του Αστικού Δικαίου. Το 1791 έκανε το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα, στα Ιόνια νησιά και στην Ήπειρο και πιθανόν τότε να ασπάστηκε την ορθοδοξία, γεγονός το οποίο δεν έγινε γνωστό.
Το 1792 έγινε βουλευτής, το 1794 ελεγκτής των τελωνείων του Λονδίνου και το 1798 διορίστηκε πρώτος κυβερνήτης στην Κεϊλάνη, θέση την οποία κατείχε μέχρι το 1805, διοικώντας με εντιμότητα και φιλανθρωπία. Έγινε ιδιαίτερα αγαπητός στη σκλαβωμένη Ελλάδα, εξαιτίας του φιλελληνισμού του και της βοήθειας που παρείχε σε Έλληνες σπουδαστές.
Το 1814 έγινε πρόεδρος της φιλόμουσου Εταιρείας στην Αθήνα και το 1820 πρόεδρος της Ιονίου Ακαδημίας. Ταξίδεψε στην Ελλάδα το 1791-2 και το 1810-13 δίνοντας εξαιρετικές περιηγητικές σελίδες, ενώ μετά το 1829 περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στην Κέρκυρα. Παρέδωσε σημαντικό έργο στην προσπάθεια ανάπτυξης της Ιονίου Ακαδημίας και πέθανε στο Λονδίνο στις 14 Οκτωβρίου του 1827.
Για δε την ίδρυση της Ιόνιας Ακαδημίας γράφει Ελένη Αγγελομάτη, Καθηγήτρια της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού:
«Η αρχική σύλληψη του ιδρυτή της, του βρετανού φιλέλληνα Φρειδερίκου Νορθ, κόμητα του Γκίλφορντ, αλλά και το Νομοθετικό Διάταγμα που καθόριζε τη λειτουργία της προέβλεπαν την ίδρυση τεσσάρων Σχολών: Θεολογικής, Νομικής, Ιατρικής και Φιλοσοφικής. Δεν έγινε όμως δυνατή η λειτουργία και των τεσσάρων Σχολών εξαρχής. Από την αρχή είχαν υπάρξει όχι μόνο αδιαφορία, αλλά και αντιδράσεις στη δημιουργία του, όχι μόνο από τη βρετανική προστασία, αλλά κυρίως από ισχυρούς εντόπιους παράγοντες που θεωρούσαν ότι η Ακαδημία θα καθιστούσε προσιτή την ανώτερη εκπαίδευση σε ευρύτερες κοινωνικές τάξεις, γεγονός που θα επηρέαζε το μονοπώλιο στην πανεπιστημιακή παιδεία στην Ιταλία που είχαν οι γόνοι των ευγενών οικογενειών και στη συνέχεια την κατάληψη θέσεων και αξιωμάτων. Οι επιφυλάξεις των Βρετανών αφορούσαν όχι μόνο στις μεγάλες δαπάνες που απαιτούσε η πλήρης λειτουργία του Ιδρύματος, αλλά και στο γεγονός πως το Πανεπιστήμιο απευθυνόταν σε όλους τους Έλληνες και όχι μόνο στους Επτανησίους».
