Βουλευτικές εκλογές της 16ης Δεκ. 1923: «Υποβάλλω ευλαβώς συγχαρητήρια επί πανδήμω εκλογή υμών εν περιφερεία ημετέρας Κοινότητος Λευκάδος…»

Συγχαρητήριο τηλεγράφημα του Προέδρου της Κοινότητος Λευκάδος Επαμεινώνδα Πολίτη προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο Παρίσι

Σαν σήμερα, στις 16 Δεκέμβρη του 1923, διεξάγονται βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα.

Με τα φιλομοναρχικά κόμματα να απέχουν, η βενιζελική αστική παράταξη (Κόμμα Φιλελευθέρων) κερδίζει τη συντριπτική πλειοψηφία (95,1% και 250 έδρες). Το ΣΕΚΕ (Κ) συγκεντρώνει 18.000 ψήφους.

Στη Λευκάδα με την βενιζελική παράταξη εκλέχτηκε ο Τσαρλαμπάς Μάρκος του Σπυρίδωνος με πρώτο επιλαχόντα τον Σολδάτο Γ.

Μια μέρα αργότερα, στις 17 Δεκέμβρη του 1923, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Λευκάδας Επαμεινώνδας Πολίτης αποστέλλει το εξής συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο που βρισκόταν ακόμη την εποχή εκείνη στο Παρίσι:

Γράφει ο Αλέξανδρος Α. Χατζηκώστας για τις εκλογές του 1923 και τη δράση του ΚΚΕ στην Ημαθία (σ.σ. η κατάσταση δεν θα ήταν διαφορετική στην υπόλοιπο Ελλάδα):

Οι εκλογές στις 16/12/1923 γίνονται μετά την Μικρασιατική και είναι οι πρώτες για την περιοχή μας (σ.σ. Νομό Ημαθίας) όπου κατέρχεται υποψήφιος με το ΚΚΕ. Γίνονται με πλειοψηφικό σύστημα. Εκλογικό σύστημα: Αθήνα, Πειραιάς και Νέες Χώρες με ψηφοδέλτιο και στην υπόλοιπη Ελλάδα με σφαιρίδιο. Στην εκλογική περιφέρεια της παλιάς Ελλάδας καθορίστηκε η Επαρχία (στενή), ενώ στις Νέες Χώρες ο Νομός (ευρεία) και το χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν δημοσιεύτηκαν επίσημα αποτελέσματα.  (Σύμφωνα με μελέτη ψήφισαν 694.448 ενώ οι έδρες ήταν 397). Το ΚΚΕ έλαβε πανελλαδικά κατά προσέγγιση περιπου 50.000 ψήφους.

Οι έδρες που απέσπασε το κάθε κόμμα:

Η Συντακτική Συνέλευση συνέρχεται στις 2 Ιανουαρίου 1924 και στις 4 Ιανουαρίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση.

Σήμερα παρουσιάζουμε κάποιες ανταποκρίσεις γι’ αυτές από το νομό Ημαθίας δημοσιευμένες στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (Από το ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης).

Η προεκλογική συγκέντρωση στη Νάουσα

Σε σχετική ανταπόκριση (9/12/1923) αναφέρει τη προεκλογική συγκέντρωση που έγινε στις 2/12 στη Νάουσα: «Ο εργαζόμενος λαός της Ναούσης, ο μικροαστικός και προσφυγικός με την πανηγυρική του προσέλευση στο συλλαλητήριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της περασμένης Κυριακής έδειξε ότι πραγματικά ένοιωσε τον προορισμό του μέσα  στην κοινωνία και φανέρωσε για πολλοστή φορά  την απόφασι του να αγωνιστή κάτω από την Κόκκινη Σημαία την συμβολιζουσα την αναγέννηση και το ξεσκλάβωμα εκατομμυρίων ειλώτων του Κεφαλαιοκρατικού Μινώταυρου.

Ο Κομμουνιστικός Όμιλος Ναούσης με προκηρύξεις, κήρυκες και δια του Τύπου καλούσε την εργατιά της Ναούσης και μικροεπαγγελματίες σε συλλαλητήριο στο οποίο υποψήφιοι του κόμματος θα επεξήγουν τα φλέγοντα του Ελληνικού λαού ζητήματα. Πράγματι  από νωρίς η ιστορική πλατεία «Κιόσκι» άρχισε να γεμίζη και ανυπόμονα ο κόσμος περίμενε την οριοσθείσαν ώραν για το συλλαλητήριον. Το συγκεντρωθέν πλήθος υπερβαίνει τις 3.000. Ο προϊστάμενος του συλλαλητηρίου σ. Παπαδόπουλος κηρύσσει την έναρξιν του συλλαλητηρίου εξηγεί τον σκοπόν της συγκλίσεώς του και δίνει τον λόγο στο σ. Σ. Μάξιμο (τότε μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ). Ο σ. Μάξιμος αρχόμενος του λόγου του ανακοινώνει στους συγκεντρωθέντες ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος το αντιπροσωπεύον ολόκληρον τον εργαζόμενον λαόν  έχει υποχρέωσι πρώτα-πρώτα να διαμαρτυρηθή για τις νόθες εκλογές που κατασκευάζη ωρισμένη κλίκα με σκοπόν μόνον και μόνον να υποκλαπή η ψήφος του λαού, διαμαρτυρία γίνεται αποδεκτή ενθουσιωδώς.

Συνεχίζοντας αναλύει το εκλογικό πρόγραμμα του κόμματος, τον αγώνα που κάνει μέσα στη σαπίλα των προσωπικών φατριών που πέρα από την κατάληψιν της εξουσίας ουδέν αποβλέπουν και ότι μέχρι εσχάτων το κόμμα που αγωνίζεται και θα αγωνισθή μέχρι της εγκαθιδρύσεως των Σοβιέτ των εργατών και χωρικών είναι το κομμουνιστικό… Κατόπιν ο σ. Παπαδόπουλος με πλήρην επαναστατικότητα τονίζει ότι οι κομμουνισταί βουλευταί με την είσοδον του εις την Βουλή θ’ αντικρύσουν την πόρτα της φυλακής γιατί θ’ αποτελέσουν την μόνην παραφωνίαν στην αστικήν κομματικήν ορχήστρα εγείροντας φωνήν υπερ των καταπατούμενων δικαιωμάτων του λαού…Το συλλαλητήριον παρακολούθησαν αντιπροσωπείαι από τα διάφορα γύρω χωριά…».

Η προεκλογική συγκέντρωση στη Βέροια

Σε σχετική ανταπόκριση 13/12 γίνεται αναφορά στην συγκέντρωση της Βέροιας (9/12), όπου έγινε προσπάθεια διάλυσής της από Βενιζελικούς με την ανοχή των «αρχών» όπως καταγγέλεται με το επιχείρημα ότι είχαν οι ίδιοι συγκέντρωση νωρίτερα στο χώρο (πλατεία Αγ. Αντωνίου). Αναφέρει χαρακτηριστικά: “… Η ώρα και ο σ. Μπουζίνης γραμματέας της Ενώσεως των εδώ Παλαιών Πολεμιστών με λίγα λόγια εξηγεί τον σκοπόν της συγκεντρώσεως και δίδει τον λόγον στο σ. Παπαδόπουλο.Τα ζήτω πηγαινοέρχονται και όταν ο σ. Παπαδόπουλος παραχωρούσε τον λόγον στο σ. Μιχαηλίδη ακολούθησε πανδαιμόνιον. Οι περιπολείες οι επιδεικτικές, οι χωροφύλακες, ο Αστυνομικός Διευθυντής , ο Διευθυντής του Αστυνομικού Τμήματος μπορούσαν βέβαια να λείψουν. Η νευρικότητα τους γινόταν κατάδηλη. Το ξεσκέπασμα τους υπήρξε ανήλεο. Ήταν παρόντες και του Βενιζελικού κόμματος οι υποψήφιοι βουλευτές….Την στιγμήν που ο σ. Μιχαηλίδης εξηγεί τον σκοπό του αγώνος επεμβαίνουν οι Βενιζελικοί εγκάθετοι και προσπαθούν να φέρουν ταραχάς. Η αστυνομία και το φρουραρχείο βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία για να παρέμβουν. Αντί να επέμβουν και να απομακρύνουν τους εγκάθετους επετέθησαν εναντίον των εργατών. Παραλίγο να προκληθούν αι σκηναί του Πασαλιμανίου (σ.σ. επρόκειτο για αιματοβαμμένη εργατική διαδήλωση) εάν η επιτροπή της συγκεντρώσεως δεν επεδείκνυε θαυμαστήν ψυχραιμίαν και δεν συνεκράτει τα πλήθη».

Καταγγελίες για νοθεία… Σε σχετικό δημοσίευμα (19/12) για φαινόμενα νοθείας τονίζεται: «Ο ενταύθα υπομοίραρχος Διοικητής της Αστυνομίας εν συννενοήσει μετά των Βενιζελικών υποψηφίων απηγόρευσε την αναχώρησιν αντιπροσώπων μας δια τα εκλογικά Τμήματα της επαρχίας. Εναντίον των χωρικών παρασκευάζονται αληθή όργια δια να ψηφίσουν τον Βενιζελικόν συνδυασμόν. Ο λαός της περιφερείας μας είναι ανάστατος εκ των κατάφορων τούτων ενεργειών των αποβλεπουσών εις την  νόθευσιν των εκλογικών αποτελεσμάτων».