Σαν σήμερα το 1962 ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν επισκέπτεται την Αθήνα όπου και αποθεώνεται

Το αυτοκίνητο με τον Γκαγκάριν στις στήλες του Ολυμπίου Διός

Σαν σήμερα το 1962 επισκέπτεται την Αθήνα ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν. Δέκα μήνες νωρίτερα, στις 12 Απρίλη του 1961, ο υποσμηναγός της Πολεμικής Αεροπορίας της ΕΣΣΔ έγινε ο πρώτος κοσμοναύτης που ταξίδεψε στο Διάστημα και έδειξε πως είναι εφικτό κάτι που φάνταζε απίθανο έως τότε: Να ξεφύγει ο άνθρωπος από τη βαρύτητα, δηλαδή την έλξη της Γης. Το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1», στο οποίο βρισκόταν ο Γκαγκάριν, έκανε μια περιστροφή γύρω από τη Γη σε ύψος 302 χιλιομέτρων, ταξιδεύοντας για 108 λεπτά με ταχύτητα περίπου 30.000 χιλιομέτρων την ώρα. Στις 27 Μάρτη του 1968, σε ηλικία 34 ετών, ο Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε από τη συντριβή ενός αεροσκάφους MIG που δοκίμαζε κοντά στο Κιρζάτς.

Όπως ήταν αναμενόμενο σε εφημερίδες της εποχής η επίσκεψη του Γκαγκάριν στην Ελλάδα γίνεται πρωτοσέλιδο. Γράφει η αθηναϊκή εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» (Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 1962):

«Ως σύμβολον του θριάμβου της ανθρωπίνης γνώσεως ο Γιούρι Γκαγκάριν απεθεώθη χθες εις τας Αθήνας – Ενθουσιώσα κοσμοπλημμύρα καθ΄ όλην την διαδρομήν – Εσημειώθησαν επεισόδια μεταξύ αστυνομίας και πλήθους.

Αι Αθήναι επεφύλαξαν χθες αποθεωτικήν υποδοχήν εις τον πρώτον αστροναύτην Γιούρι Γκαγκάριν. Η υποδοχή υπήρξε ογκώδης, ενθουσιώδης και ορμητική. Προσήλθον εις αυτήν άνθρωποι διαφόρων κοινωνικών τάξεων και διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών πεποιθήσεων, εις τρόπον ώστε απέκτησεν ενιαίον χαρακτήρα: της αποτίσεως φόρου τιμής προς τον ενσαρκώσαντα παμπάλαιον όνειρον της ανθρωπότητος και μεταλαμπαδεύσεντα την ανθρωπίνην γνώσιν εις το Διάστημα. Κοινή επίσης ήτο η εκφρασθείσα ευχή -τόσον από τους απλούς ανθρώπους που τον επευφήμησαν εις το αεροδρόμιον, όσον και από τας πνευματικάς κορυφάς που τον υπεδέχθησαν εις την Ακαδημίαν- όπως τα επιτεύγματα του Διαστήματος χρησιμοποιηθούν δια το καλόν και την πρόοδον της ανθρωπότητος».

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, το αεροπλάνο της «Αεροφλότ», ένα λευκό τετρακινητήριο «Ιλιούσιν 18», που μετέφερε τον Γκαγκάριν προσγειώθηκε στις 1.04 μ.μ. στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Ισχυρότατες αστυνομικές δυνάμεις με επικεφαλής τον διευθυντή της Αστυνομίας Αθηνών που είχαν φτάσει από το πρωί είχαν εγκαταστήσει διπλό φράγμα από συρματόσχοινο από την είσοδο του αεροδρομίου μέχρι το περίπτερο υποδοχής των ξένων, ενώ ο κόσμος κάλυπτε και τις δύο πλευρές του διαδρόμου μήκους περίπου 500 μέτρων που είχε σχηματιστεί. Πάνω από 5.000 άτομα είχαν φτάσει στο αεροδρόμιο να υποδεχτούν τον σοβιετικό κοσμοναύτη πολλοί εκ των οποίων κρατούσαν την φωτογραφία του.

Η προσέγγιση στο χώρο προσγειώσεως του αεροπλάνου είχε επιτραπεί σε 500 περίπου άτομα, δημοσιογράφους, φωτορεπόρτερ, αντιπροσώπους διαφόρων οργανώσεων και σωματείων καθώς και μελών των ανατολικών διπλωματικών αντιπροσωπειών στη χώρα μας, με τα παιδιά των οικογενειών τους να κρατούν το καθένα από μία ανθοδέσμη με κόκκινα γαρύφαλλα. Από την επίσημη ελληνική πλευρά στην υποδοχή συμμετείχαν από το υπουργείο των Εξωτερικών ο τμηματάρχης των Σοβιετικών Υποθέσεων και δύο επιτετραμμένοι για την εθιμοτυπία, ο αρχηγός του 30ου Αρχηγείου της Π.Α. σμήναρχος Ν. Πλατής και ο πρόεδρος της Ελληνικής Αστροναυτικής Εταιρείας, Αντιναύαρχος Τσάτσος.

Στην επίσημη υποδοχή παρέστησαν επίσης βουλευτές της ΕΔΑ, από την Ένωση Κέντρου ο βουλευτής Στεφανίδης, ο ανεξάρτητος βουλευτής Μπρεδήμας (σ.σ. συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ), ο Δήμαρχος της Φιλαδέλφειας, ο πρόεδρος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου Σπηλιόπουλος μαζί με αντιπροσωπείες από τους Συνδέσμους Αθήνας και Θεσσαλονίκης, αντιπροσωπείες του ελληνορουμανικού και ελληνοτσεχικού συνδέσμου καθώς και εκπρόσωποι του Σωματείου Ελλήνων Λογοτεχνών. «Ομάς εξ οκτώ νέων και νεανίδων με εθνικάς ενδυμασίας είχον φέρει μεγάλην ανθοδέσμην εις την οποίαν είχαν προσδέσει λευκήν περιστεράν», η οποία επρόκειτο να προσφερθεί στο Ρώσο αστροναύτη κατά την αποβίβασή του από το αεροπλάνο.

Ο «νέος ξανθός Ρώσος», κομψότατος με τη στολή του Επισμηναγού -χακί χιτώνιο, μπλε παντελόνι- αφού πήρε στα χέρια του και μύρισε ένα κόκκινο γαρύφαλλο που του προσέφερε ο βουλευτής Μπρεδήμας, είπε: «Η Αθήνα έχει όμορφο άρωμα»… Μετά τον συνωστισμό στον χώρο του αεροδρομίου με το συγκεντρωμένο πλήθος να φωνάζει συνέχεια ρυθμικά «Γκα-γκά-ριν… Γκα-γκά-ριν…» και να ανεμίζει φωτογραφίες του ο σοβιετικός αστροναύτης επιβιβάστηκε σε αυτοκίνητο, μία πολυτελή «Κάντιλακ» (το αυτοκίνητο είχε διατεθεί από την ελληνική κυβέρνηση και ανήκε όπως λέγονταν στα Ελληνικά Ναυπηγεία) κατάφορτη με γαρύφαλλα, χαιρετώντας και με τα δύο του χέρια τον κόσμο, για να μεταβεί στην Αθήνα.

Σε όλη τη διαδρομή ο Γκαγκάριν έγινε το αντικείμενο ενθουσιωδών εκδηλώσεων. «Πυκνά πλήθη, ανερχόμενα εις πολλάς χιλιάδας είχαν συγκεντρωθεί εις πολλά σημεία της λεωφόρου Ποσειδώνος, εις το Δέλτα του Φαλήρου, εις την στροφήν Νέας Σμύρνης και κυρίως εις τας στήλας του Ολυμπίου Διός και την λεωφόρον Όλγας, τα οποία επευφήμησαν ζωηρότατα τον Ρώσον αστροναύτην. Κατ΄ ανακοίνωσιν της Αστυνομίας οι συγκεντρωθέντες εις τα πεζοδρόμια πλησίον των στηλών του Ολυμπίου Διός ανήρχοντο εις 15.000. Παρά τας στήλας του Ολυμπίου Διός υπερδιακόσιοι νέοι διέσπασαν την αστυνομικήν ζώνην και περιεκύκλωσαν το αυτοκίνητον του Γκαγκάριν ζητωκραυγάζοντες και φωνάζοντες «Γκα-γκά-ριν» και «Ειρήνη». Μόνον κατόπιν μάχης οι αστυνομικοί κατόρθωσαν να τους απομακρύνουν και κατέστη πάλι δυνατόν να προχωρήσει το αυτοκίνητον…».

Το αυτοκίνητο του σοβιετικού κοσμοναύτη κατευθύνθηκε μέσω της λεωφόρου Όλγας προς το Ψυχικό όπου ήταν η σοβιετική πρεσβεία. Τις εκδηλώσεις υποδοχής ακολούθησαν επεισόδια με τραυματισμούς και συλλήψεις. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αστυνομίας αρκετοί από τους συμμετέχοντες στην υποδοχή επιχείρησαν να συγκροτήσουν μικροδιαδηλώσεις προς τη λεωφόρο Αμαλίας και το Σύνταγμα αλλά διαλύθηκαν από την αστυνομία που έκανε χρήση κλομπς.

Μετά τη δεξίωση στη σοβιετική πρεσβεία ο Γκαγκάριν έγινε δεκτός στις 6.00 το απόγευμα από τον Κ. Καραμανλή στο πολιτικό του γραφείο. Μια ώρα αργότερα, στις 7.00 το απόγευμα, επισκέφτηκε την Ακαδημία και στη συνέχεια κατευθύνθηκε στα γραφεία του Ελληνοσοβιετικού Συνδέμου στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας όπου τον υποδέχτηκε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Σπηλιόπουλος, λέγοντας ότι ολόκληρος ο ελληνικός λαός θαυμάζει το κατόρθωμά του και εκείνους που εμόχθησαν για να καταστεί αυτό δυνατό, με τον Γκαγκάριν να απαντά:

«Σας φέρνω τον χαιρετισμό από τον λαό που πρώτος πραγματοποίησε την κοσμική πτήση. Από το λαό που έχει τις υψηλότερες επιστημονικές και τεχνικές επιτεύξεις. Η φιλία μεταξύ των λαών μας εθεμελιώθη περισσότερον στα χρόνια του πολέμου. Αυτή η φιλία μεταξύ των δύο λαών συνεχώς θα αναπτύσσεται. Τώρα που ευρίσκομαι εις την Ελλάδα νοιώθω πόσο φίλος είναι ο ελληνικός λαός. Είμεθα βέβαιοι ότι η λογική των ανθρώπων θα θριαμβεύσει και δεν θα επιτρέψει να γίνει ένας νέος πόλεμος. Επειδή με τα υπάρχοντα αποθέματα ατομικών όπλων ένας νέος πόλεμος θα φέρει την καταστροφή εις τον κόσμον, στο έργο της αποφυγής του πολέμου μεγάλος είναι ο ρόλος των λαών».