Το αφιέρωμα στους Αλεξανδρίτες ναυτικούς της Ένωσης των εν Αττική Αλεξανδριτών Λευκάδος «οι Σκάροι»
Η βάρκα του Σπύρου Μανωλίτση (Δασκαλάκια) στο Λιμάνι της Νικιάνας
Στη διαχρονική σύνδεση του Αλέξανδρου Λευκάδας με τη θάλασσα και τους Αλεξανδρίτες ναυτικούς ήταν αφιερωμένη η ετήσια εκδήλωση που διοργάνωσε στις 14 Αυγούστου 2023, στην πλατεία του Αλέξανδρου, η Ένωση των εν Αττική Αλεξανδριτών Λευκάδος «οι Σκάροι». Το αφιέρωμα διάβασε ο Ευγένιος Αγγέλου Μανωλίτσης, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου, ενώ ο Δημήτριος Νικ. Μανωλίτσης, Γεν. Γραμματέας του Συλλόγου, είχε την επιμέλεια του οπτικοακουστικού υλικού που προβλήθηκε (συνεντεύξεις και φωτογραφίες Αλεξανδριτών ναυτικών).
Ο Κολυβιάτης Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης) σε καράβι του Εμπορικού Ναυτικού που δούλευε ως εμπειροτέχνης μηχανικός
Όπως είπε μεταξύ άλλων ο Ε. Μανωλίτσης, η θάλασσα και το δάσος των Σκάρων υπήρξαν ζωτικοί χώροι για την περιοχή του Αλεξανδρου στην ιστορική του διαδρομή. Στη Νικιάνα, το επίνειο του Αλέξανδρου, στη διάρκεια του μεσοπολέμου ελάχιστοι ήταν οι μόνιμοι κάτοικοι και μόνο μετά τον εμφύλιο άρχισε η μετοίκιση προς τα παράλια απ΄ τους ορεινούς οικισμούς για να ολοκληρωθεί οριστικά τη δεκαετία του 1970. Άρα αντικειμενικά δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν επαγγελματίες ψαράδες εκτός ελαχίστων, όπως ο Σπύρος Μανωλίτσης (Δασκαλάκιας), οι Βερυκαίοι-Ναουμαίοι ο Σπυραντώνης και ο γιος του Μηνάς. Ακόμη ο Ευστάθιος Κονδυλάτος (Σβολής) όπως και ο Νίκος Βρεττός (Κατωχωρίτης), ενώ αρκετοί ήταν οι ερασιτέχνες με βάρκες ή ψαρικά εργαλεία που ασχολούνταν για ίδιο βιοπορισμό και να συμπληρώσουν το οικογενειακό τους εισόδημα, όπως τα αδελφια Σβολαίοι-Κονδυλαταίοι ο Περικλής Κονδυλάτος (Μανιάρας) ενώ άλλοι κυρίως Βρετταίοι-Μπαρουταίοι δούλευαν στο καΐκι του Μηνά Βευκίου (Ναούμη) όπως και ο Κώστας Κατωπόδης (Τσούλος).
Οι Κολυβιάτες αδελφοί Νίκος και Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης0 που πέρασαν πολλά χρόνια στη θάλασσα
Σήμερα οι επαγγελματίες αλιείς είναι επίσης λίγοι. Είναι ο Γιώργος Βρεττός (Μπαρούτας), μεγάλος ψαροτουφεκάς, αλλά και με καΐκι που απασχολεί περιστασιακά τους γιους του ή κάποιους άλλους ο Νίκος Μανωλίτσης του Δημητρίου (Κακακής) και τελευταία ο Παναγιώτης Βρεττός του Βαγγέλη (Μπαρούτας) ενώ επαγγελματική άδεια έχει και ο Παναγιώτης Μανωλίτσης (Τζαβούλιας) και βάρκα ο Κώστας Δαμιανής του Παναγιώτη, οι οποίοι ασχολούνται όμως περιστασιακά.
Μη ξεχάσουμε τους πεζοβολάδες, τον Κωστάγγελο Δουβίτσα, ερασιτέχνη, και τον Νίκο Βρεττό (Κατωχωρίτη), επαγγελματία αλιέα, όπως είπαμε και παραπάνω.
Τρίτος από αριστερά ο Κολυβιάτης Αποστόλης Κολυβάς (Μπετόλδος)
Πάντως γραφική φιγούρα, με την καλή έννοια, παραμένει στη μνήμη εμάς των μεγάλων ο Αποστόλης Κολυβάς (Μπρτόλδος) να ψαρεύει με το καλάμι του, φορώντας το καπέλο του επί ώρες, στα Κοντριά χειμώνα-καλοκαίρι.
Όπως λέει ο θυμόσοφος λαός μας «του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο δέκα φορές είναι αδειανό και μια φορά γεμάτο». Δυστυχώς οι δέκα μέρες για το πιάτο του ψαρά ίσως γίνουν πολύ λιγότερες, σύμφωνα με τις τελευταίες διεθνείς μελέτες που αναφέρουν ότι η αλιεία θα εκλείψει μετά από 50 χρόνια λόγω της υπεραλίευσης και της κλιματικής αλλαγής!!
Πάμε και στους «Μάνα θα πάω στα καράβια», όπως λέει ο στίχος του Καραβία.
Πριν τον πόλεμο και την κατοχή ίσως και να μην υπήρχε κανένας ναυτικός χωριανός μας. Μετά τον εμφύλιο, τη δεκαετία του ΄50, κυρίως όμως του ΄60, εκτός απ΄ την εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση, κάποιοι επέλεξαν το μπάρκο για να ζήσουν τις οικογένειές τους, να σπουδάσουν τα παιδιά τους και να ορθοποδήσουν οικονομικά. Θαλασσοδέρνονταν με κίνδυνο της ζωής τους, κάνοντας πολύμηνα ταξίδια μέχρι να πιάσουν λιμάνι. Επειδή δεν υπήρχε άλλη δυνατότητα μερικοί μπαρκάρισαν για να μπορέσουν να βγουν στην Αμερική ή την Αυστραλία που υπήρχαν συγγενείς τους, όπως ο Σπύρος Μανωλίτσης (Τζαβούλιας) και άλλοι.
Το καΐκι των Ναουμαίων το 1965
Άλλοι έχοντας ναυτικό φυλλάδιο μπάρκαραν περιστασιακά κατά διαστήματα για να φτιάξουν τη ζωή τους στη στεριά, όπως ο Φώντας Σούνδιας (Παναγούτας) σαν εμπειροτέχνης ανθυποπλοίαρχος (τρίτος), ο Κώστας Μανωλίτσης (Καψάλης) όπως και ο Αλέκος Καψάλης, ο Πανταζής Δουβίτσας, ο Χρήστος Βλάχος (Βλαχάκιας), ενώ σε μεγάλη ηλικία μπάρκαραν ο Σπύρος Δουβίτσας (Τσιροπούλης) σα μάγειρας και ο Κώστας Κολυβάς (Μπερδεμπές). Ακόμη μπάρκαραν ο Νίκος Δουβίτσας (Μπαλάλας) και μάλιστα σε τσιγαράδικο για να μπορέσει να σπουδάσει, κάποιοι απ΄ τους Βρετταίους-Πλιατσικαίους, ο Τιμόθεος, ο Νίκος και ο Αποστόλης, και ο Παναγιώτης Μανωλίτσης (Μούρτζος).
Στιγμιότυπο από τα ναυάγιο του πλοίου στο ο οποίο δούλευε ο Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης)
Μια μεγάλη όμως μερίδα καραβούσων άσκησαν επαγγελματικά τη ναυτοσύνη δουλεύοντας σε όλες τις ειδικότητες στα καράβια, όπως ο Ερωτόκριτος Κολυβάς της Κακούρως λαδάς, ο Νώντας Σέρβος (Κατσιφάρας) αντλιωρός, ο Οδυσσέας Κολυβάς (Καναβάτος) λοστρόμος, ο Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης) εμπειροτέχνης μηχανικός, ο Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης) εμπειροτέχνης μηχανικός, ο Γιώργος Κολυβάς (Κολοκυθάκιας) λοστρόμος, ο Θοδωρής Κολυβάς (Κολονέλος) καπετάνιος, ο Δημήτρης Κολυβάς του Κωνσταντίνου (Κολονέλος) εμπειροτέχνης μηχανικός, ο Δημήτρης Μανωλίτσης του Σπύρου (Δημαρχής), ο Βελισσάρης Μανωλίτσης (Πατσούλιας), που ξεκίνησε απ΄ τα γρι-γρι και τις ανεμότρατες στη Πάτρα μέχρι τα τσιγαράδικα κλπ., ο Σπύρος Σκιαδαρέσης (Τζαμπαρής) καπετάνιος, ο Σπύρος Σούνδιας (Καλαμπούριας), οι Βρετταίοι-Ματζουφαίοι Νίκος, Γιάννης, Νιόνιος και Κώστας, ο Φώντας Γλένης της Βασίλως του Πατσούλια κ.ά.
Εν ενεργεία είναι ακόμη σήμερα ο Γιάννης Κονδυλάτος του Γεωργίου και ο Χάρης Βρεττός του Χρήστου (Μπαρούτας) πρωτομηχανικός.
Τιμούμε επίσης τους εξελίξιμους σε αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού χωριανούς μας, τον Ευγένιο Βρεττό του Δήμου και τον Ηλία Δουβίτσα του Σπύρου (Γραμματέα) όπως και το Μανώλη Καλυβά του Δήμου (Κολονέλο) που υπηρέτησε τόσο στο Εμπορικό Ναυτικό ως καπετάνιος όσο και στο Πολεμικό Ναυτικό απ΄ όπου αποστρατεύτηκε ως ιπτάμενος πιλότος του Λιμενικού Σώματος.
Ζητάμε συγνώμη αν παραλείψαμε να αναφερθούμε για κάποιους. Δεν έγινε εσκεμμένα αλλά γιατί δεν το γνωρίζαμε. Τους τιμούμε το ίδιο όπως και όλους τους άλλους που αναφέραμε. Για κάποιους άλλους που κι εμείς αλλά και σεις θα περιμένατε να αναφερθούμε, απ΄ τους πρώτους μεταξύ ίσων, λυπούμαστε γιατί οι ίδιοι δεν το θέλησαν.
