Μνημεία της Θεσσαλονίκης: H Ροτόντα

«Δέος, συγκίνηση, θαυμασμός, υπερηφάνεια, ουσιαστική ελπίδα για την πατρίδα μας, την Ελλάδα…», αυτό είναι ένα από τα τελευταία γραπτά μηνύματα, που διαβάσαμε πρόσφατα στο βιβλίο επισκεπτών, στην είσοδο της Ροτόντα. Ανεξάρτητα του κατά πόσο θα συμφωνήσει κάποιος με την άποψη αυτή, ενός εκ των λιγοστών Ελλήνων επισκεπτών του μνημείου -Σέρβοι, Ρουμάνοι, Τσέχοι, Πολωνοί είναι οι περισσότεροι, την εποχή αυτή, αν κρίνει κανείς από τις καταχωρήσεις στο βιβλίο- η Ροτόντα είναι πράγματι ένα επιβλητικό κτίσμα που προκαλεί τον θαυμασμό σε κάθε επισκέπτη και ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα ρωμαϊκά μνημεία της Θεσσαλονίκης.

Ιστορική άποψη της Ροτόντας (1831)

Το χαρακτηριστικό αυτό κυκλικό και θολωτό κτίσμα του 4ου π.Χ. αιώνα, που έδωσε και το όνομα στο μνημείο, χτίστηκε στα χρόνια του Καίσαρα Γαλέριου. Οι απόψεις για την αρχική του χρήση ποικίλουν με επικρατέστερες αυτές που ισχυρίζονται ότι προορίζονταν για Μαυσωλείο του Γαλέριου ή για ειδωλολατρικό ναό αφιερωμένο στον Κάβειρο ή τον Δία.

Γεγονός είναι ότι στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, επί αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου, όταν επικράτησε τελικά ο Χριστιανισμός, το κτίριο μετατράπηκε σε ναό. Λιγοστές είναι οι αγιογραφίες, στον θόλο κυρίως, που έχουν διασωθεί από την εποχή εκείνη και μεταγενέστερα.

Η Ροτόντα σήμερα

Επί τουρκοκρατίας ο ναός λειτούργησε ως τζαμί. Τότε ήταν που προστέθηκε και ο μιναρές, στα 1590 μ.Χ.

Σήμερα η Ροτόντα είναι Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ και λειτουργεί ως μουσείο. Στον προαύλειο χώρο θα δει κανείς διάσπαρτα μαρμάρινα κομμάτια, επιγραφές κ.ά., που παραπέμπουν στην πολυπολιτισμικότητα της παλιάς Θεσσαλονίκης.