Φωτορεπορτάζ από την 1η Έκθεση Βιβλίου στη Λευκάδα και ένα αφιέρωμα στον Γιάννη Δουβίτσα

Φωτορεπορτάζ του Νίκου Ζαβιτσάνου από την 1η Έκθεση Βιβλίου στο Πάρκο Παραλίας Λευκάδας που είναι αφιερωμένη στο Γιάννη Δουβίτσα

«Ανοιξε πανιά» για ένα υπέροχο ταξίδι 30 ημερών η 1η Εκθεση Βιβλίου – Καλοκαίρι 2013, που διοργανώνεται από το Επαγγελματικό Σωματείο Εκδοτών Βιβλιοπωλών Ελλάδος (Ε.Σ.Ε.Β.Ε.) στη παραλιακή πλατεία της Πόλης μας.

Άνθρωποι κάθε ηλικίας, ντόπιοι και επισκέπτες του Νησιού μας περιηγήθηκαν στα περίπτερα της έκθεσης. Ανάμεσά τους και ο Λευκαδίτης πανεπιστημιακός και συγγραφέας Γιώργος Κοντογιώργης.

Η Έκθεση είναι αφιερωμένη στο Λευκαδίτη, με καταγωγή απο την Καρυά, εκδότη, Γιάννη Δουβίτσα.

Η διάρκεια της έκθεσης είναι από 26 Ιουλίου μέχρι 25 Αυγούστου και οι ώρες λειτουργίας της από τις 7 το απόγευμα μέχρι τις 1 το πρωΐ.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΒΙΤΣΑΣ – ΠΕΡΑΣΑΝ 10 ΧΡΟΝΙΑ

Το αφιέρωμα στον Γιάννη Δουβίτσα που κυκλοφόρησε  από τις εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ,  περιλαμβάνει πολλά κείμενα συγγραφέων και ποιητών. Ο ΑΛΚΜΑΝ συμμετέχει μ΄όλη του την καρδιά σε κάθε εκδήλωση τιμής για τον εκδότη που δημιούργησε τον γνωστό οίκο, όχι μόνο γιατί εκτιμά την συνεισφορά του, στην πνευματική κίνηση της χώρας, μα γιατί του χρωστά πολλά.

Στη βαθιά μας επαρχία έφτανε κάποτε, για την εργασία του – κουβαλώντας έντυπα  ιδέες και συμπάθεια  και αγάπη.  Πλησίαζε  όπως ο πραματευτής του τραγουδιού φορτωμένος «κι ήφερνε ξόμπλια απόμακρα, πράματα περασμένα…»(1)

Με συγκρατημένο χαμόγελο και ανοικτή καρδιά, χωρίς πολλά λόγια, πλησίαζε το νου και τα αισθήματα μας,  σαν δάσκαλος  μεγάλης ικανότητας,  να βάλει σπόρους γνώσης και  καλλιέργειας.  Μας γνώρισε «άσημους» (σε μας) ποιητές και τέχνες που δεν πλησιάζαμε εύκολα.  Αν ο Σ. Αλεξίου, μας πρόσφερε   το πανόραμα του πολύτιμου παρελθόντος και εξηγούσε με υπομονή, κάθε «λεπτομέρεια» της παραδοσιακής ποιητικής τέχνης – ο Γιάννης Δ. με ένα βιβλίο  – χάρισμα- άνοιγε ένα άγνωστο παράθυρο στον κόσμο της λογοτεχνίας.

Τους φίλους μας τους επιλέγουμε επέμενε  κάποιος,   μας  τυχαίνουνε   σημείωνε με ακλόνητη πεποίθηση ένας άλλος.   Φίλοι όμως δεν είναι  μόνο οι ομοτράπεζοι,  όσοι ζούμε μαζί και μοιραζόμαστε τα πάντα.  Είναι και αυτοί που λίγο συναντήσαμε  και ποτέ ίσως  δεν συμφάγαμε, δεν ίπιαμε  και δεν «γλεντίσαμε» μαζί.   Αυτοί που βρέθηκαν στο δρόμο μας, πρόσφεραν συμπάθεια και γνώσεις  και ήθος.  Στιγμάτισαν  και ευλόγησαν το βίο μας πιο πολύ ίσως από τους άλλους της καθημερινής ζωής μας.

Ηράκλειο 1989, συνομιλία με την Κρήτη Σπμώκου Φαρσάρη

O Γ.Δ. πριν την Δικτατορία  ήταν αρκετά  κοντά μας μα οι σχέσεις περιορισμένες.  Διακρινόταν στην ομάδα της Γεωπονικής, μαζί με την Μαργαρίτα Γεραλή και την Πόπη Τζεμπελίκου, στην δράση που δεν περιοριζόταν στα στενά συνδικαλιστικά θέματα. Ήταν μια   νεανική συντροφιά που ξεχώριζε στο πλήθος, έλαμπε  στον ουρανό που συννέφιαζε (δεν θα αργούσε η καταστροφή). Κι όταν ήρθε σεισμός και καταποντισμός,  όταν η βαρβαρότητα ισοπέδωσε  τα πάντα –  η  παρέα των φοιτητών της Γεωπονικής βρέθηκε στην μέγγενη της ανελέητης βίας. Πλήρωσε ο καθένας, ότι νόμιζε ότι του αναλογούσε, άντεξαν  – με  πολλές θυσίες,  έφτασαν στην Μεταπολίτευση, όταν έγινε πάλι ο ουρανός ειρηνικός. Ο Γιάννης Δουβίτσας, από τα βρώμικα κλουβιά της πτηνοτροφίας, βγήκε στην αγορά, μ΄ ένα βιβλίο στο χέρι –  προωθώντας τις πωλήσεις της «ΠΛΕΙΑΔΟΣ» του εκδότη συμφοιτητή του, Μιχάλη Μεϊμάρη.   Η «ΝΕΦΕΛΗ» δεν ήταν μακριά,  ο σεμνός και χαμηλών τόνων πανέξυπνος λευκαδίτης, θα βρει το δικό του δρόμο.  Και θα αλλάξει, δηλαδή θα φανεί το αληθινό του πρόσωπο.  Οργανωτικός και συνεργάσιμος,  ευφυής και διορατικός, καλλιεργημένος και εργατικός, τολμηρός και ανοικτός και προσφερόμενος. Πέραν των στενών του ανθρώπων,  ένα πλήθος θα κινηθεί γύρω του και θα συνδεθεί με  πάρα πολλούς  (και ως  ποδοσφαιριστής στο σχολείο, έπαιζε στο  κέντρο, δημιουργούσε παιγνίδι, ενθουσιάζοντας το κοινό). Έφτανε παντού, σ όλη την επικράτεια – κι  έδινε πάντα πιο πολύ απ΄ όσο έπαιρνε.

Πάουντ στη Βενετία 1968: απόσπασμα «κανένα ίχνος παρά μόνο στον άνεμο-στην πέτρα κανένα αποτύπωμα-και οι γκρίζοι τοίχοι μιας εποχής ανύπαρκτης-κάτω από τις ελιές» KANTO LXXIV

Όταν η μνήμη γυρίζει πίσω, δεν τιθασεύεται εύκολα.  Με τον Γ.Δ. θα γυρίσουμε  στο ημιυπόγειο της οδού Σκιάθου 75, με τους συγκατοίκους του: τον Γιώργο Ζεβελάκη, τον  Στράτο Θεράπο, τον Γιώργο τον Στούγιο. Ποιος δεν πέρασε από εκεί;  Ο Γιάννης ο Αλεξανδράτος, ο Βασίλης ο Πλουμπίδης, ο Νίκος Γεωργομανώλης… κι η  δικτατορία από εκεί θα περάσει για να κτυπήσει την γεωπονική παρέα, που θα αργήσει να συνέλθει. Η εκτροπή ήταν μια κατάμαυρη παρένθεση,  μα τα χρόνια που θα ΄ρθουν θα κλείσουν τις περισσότερες πληγές.  Και η επιστροφή στις τέχνες και τα γράμματα θα καθορίσει τη γενιά των ειρηνικών αγώνων. Και θα ναι ουσιαστική, στον Καβάφη  δίπλα θα τοποθετηθεί  ο Σεφέρης,    στον Ρίτσο, ο  Αναγνωστάκης…θα γνωρίσουμε τους ασεβείς, τον  Πετρόπουλο και τον Χριστάκη.

Ο Γιάννης δεν θα διστάσει να ανοίξει την κουρτίνα,  να φανεί το πρόσωπο ενός ποιητή που ξέραμε αλλά δεν διαβάζαμε: του Έζρα Πάουντ. Η μετάφραση  του Χάρη Βλαβιανού  ήταν καλή  και η δίγλωσση έκδοση  1991 υποδειγματική –  δεν υπήρξε μέχρι σήμερα κάτι πιο ενδιαφέρον για τον “καταραμένο” ποιητή (είχε προηγηθεί η έκδοση της ΕΣΤΙΑΣ του έργου “ΧΙΟΥ ΣΕΛΓΟΥΙΝ ΜΩΜΠΕΡΛΥ” στα 1987, με τον ίδιο μεταφραστή, μα δεν είχε φτάσει ποτέ σε μας).

Ο γεωπόνος που άφησε την γη για τα βιβλία,  έβαλε ένα λιθαράκι στην (προσωπική) πνευματική μας ζωή : “εκόμισε εις την Τέχνη – κάτι μισοειδωμένα πρόσωπα ή γραμμές” (παραλλάσσοντας Καβάφη) που ήταν ανάγκη να δούμε και αν είναι δυνατόν να καταλάβουμε.

ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΥΜΕ   ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ   «ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΒΙΤΣΑΣ 1943-2003»  ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ

Α. ΛΙΑΚΟΣ
Στις εξόδιες ακολουθίες – το παρελθόν χωρίς  αφήγημα

ΝΙΚΗ ΛΟΪΖΙΔΗ
«…η μορφή του φαινόταν να δίνει φως στον δικό μας κόσμο: σε έναν άνυδρο  κόσμο φαντασμάτων και σκιών…»

ΦΩΤΗΣ ΚΑΒΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ
«…πως να πω κάτι για το πρόσωπο του Γιάννη που να μην παραπέμπει σε κάποιο νεκροταφείο αισθημάτων;…»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΕΒΕΛΑΚΗΣ
«… Βέρος Λευκαδίτης, αναφερόταν και εντασσόταν στη δημιουργική παράδοση του νησιού του και ανάβλυζε το ιδιότυπο χιούμορ των συντοπιτών του. Πανέξυπνος, χαριτωμένος, άνθρωπος εμπιστοσύνης, μπορούσες ν΄ ακουμπήσεις πάνω του. Μου κόστισε πολύ και μ΄ άλλαξε ο θάνατός του. Ασήκωτο φορτίο αλλά και  ακρωτηριασμός, ανώμαλη προσγείωση και ασφυξία…»

Γιάννης Δουβίτσας, Γιώργος Ζεβελάκης από τα φοιτητικά χρόνια στενοί φίλοι

ΗΛΙΑΣ Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
«…Ήταν πάντα άνθρωπος ευπροσήγορος, γαλαντόμος έναντι των συγγραφέων…ευγενικός και φιλικός προς κάθε πρωτοπαρουσιαζόμενον…»

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΝΑΠΟΛΙΤΑΝΟΣ
Η ευφυϊα, η εντιμότητα, η καλλιέργεια και η πραότητα του Γιάννη, απετέλεσαν εγγύηση για την ποιότητα των βιβλίων του….Βιώσαμε την απώλειά του με οδύνη και σπαραγμό…»

ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
«…με εντυπωσίασε με την απλότητα, τη συγκαταβαττικότητα, τη γεναιοδωρία του….ένας σπάνιος εργάτης του καλου βιβλίου, με σπάνιο πολιτισμικό ήθος…»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΚΑΡΟΣ  ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ
«…Χαρακτηριστικο  ηταν το χαμόγελο (…)δ εν τον συνάντησα ποτέ χωρίς να νοιώσω πιο αίθρια τα πάντα γύρω μου(…) Ήταν μια ανεξάντλητη μπαταρία αισιοδοξίας (…) Χαμογελούσαν και τα μάτια του…`”

Το μεγάλο βήμα της «Νεφέλης», με οδηγό τον Μανόλη Αναγνωστάκη (Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ), ο ποιητής παρουσιάζει (δηλαδή αξιολογεί) την ελληνική πεζογραφία:  πολύ αργότερα πολλοί θα προσπαθήσουν στον ίδιο δρόμο – ποτέ τα αποτελέσματα δεν θα΄ναι τόσο σημαντικά.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΔΗΣ
«…Νομίζω ότι η σταση του απέναντι στο νέο, οτιδήποτε και αν σημαινει η λέξη «νέο»-ρεύματα σκέψης, γνωστικα αντικέιμενα, ακαδημαϊκούς κλάδους, επιστημονικές κοινότητες – είναι από τα στοιχεία που ξεχωρίζουν τον αληθινό (…) από το απλό επαγγελματία εκδότη…»

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ
«…Ο Γιάννης Δουβίτσας ήταν ένας από τους τελευταίους «τρελούς» δηλαδή ρωμαντικούς εκδότες. Γιατί είχε όραμα και ευαισθησία…»

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΖΑΡΙΔΗΣ
«… Εμπιστευόταν τους φίλους του (…) καθώς με ήξερε από το χώρο του ΚΚΕ εσωτερικού, από τη Μαργαρίτα Γεραλή και την Πόπη Τζεμπελίκου. Σαγηνευόταν από τη μαγική αίσθηση του τυπωμένου χαρτιού και πίστευε ότι ο ρόλος του βιβλίου είναι να φωτίζει την ανθρώπινη περιπέτεια…»

ΕΦΗ  ΓΑΖΗ
«…η ΝΕΦΕΛΗ δεν ήταν επιχείρηση (…) ήταν μια οικογένεια, «ενας χώρος με  ανθρώπους γεμάτους ιδέες», όρεξη για καινούρια πράγματα, ζεστασιά και ευγένεια (…) Μια ζεστασιά και ευγένεια που χαρακτήριζε τον Γιάννη…»

ΣΟΦΙΑ  ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ
«Δυο στιγμές, δυο εικόνες, έχω κρατήσει στη μνήμη μου σαν σηματοδότες που ανακαλούνται αυτόματα κάθε φορά που σκέφτομαι τον Γιάννη Δο βίτσα,(…) Η μια αφορά την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα, όταν πρωτομπήκα στα γραφεία της «Νεφέλης» για να του παραδώσω το χειρόγραφο του πρώτου μου βιβλίου, το 1995. (…) δεν ήξερα τον ευγενικό κύριο που με υποδέχτηκε στο επαγγελματικό ραντεβού με ζεστά μάτια και θερμή χειραψία, μόνο κουβέντιασα εν τά-χει μαζί του για όσα με ρώτησε ως εκδότης και του άφησα το ογκώδες ντοσιέ με το Θεραπεύο-ντας την Άλισον Γκρέη, λέγοντας απολογητικά: «Μου βγήκε μεγάλο, αλλά ελπίζω να μην είναι φλύαρο». Έφυγα με ένα αίσθημα ζεστασιάς, ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής και εμπιστοσύνης, που δεν είχε να κάνει με την ενδεχόμενη τύχη (…)»

ΤΑΣΟΣ  ΓΟΥΔΕΛΗΣ
«Ήταν (…) ένα είδος «εγκυκλοπαιδιστή», του οποίου το ποιοτικό κριτήριο εξουσίαζε τις άλλες τυπικά αναγκαίες προτεραιότητες (…)

Ο Γιάννης Δουβίτσας έχει αφήσει ένα διαχρονικό έργο, το οποίο γίνεται σημέρα ολοένα και πιο πολύτιμο στη δοκιμαζόμενη, πια, εγχώρια κουλτούρα.»

Γ.Δ. ΠΑΓΑΝΟΣ
« (…) Ήταν ένας εκδότης ευφυής, ανήσυχος και τολμηρός, που έβαζε πάντοτε υψηλούς στόχους και τους πετύχαινε. Έκανε, πέρα από την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία, τολμηρά ανοίγματα στην ιστορία, τη μουσική, την κοινωνιολογία, τη φιλοσοφία, την επιστήμη. Προπάντων ήταν ένας κοινωνικός και καλοσυνάτος άνθρωπος που αποκτούσε εύκολα φίλους στους κύκλους των διανοουμένων και των συγγραφέων (…

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΚΑΛΙΑΚΑΤΣΟΣ
(…) Όταν δημιούργησε τὴ «Νεφέλη», ὑπήρξα ἐξ ἀρχής γιὰ πολλὰ βιβλία του  τυπογράφος – ἐπιμελητὴς – διορθωτής.  Συνεργασία άψογη, με γέλιο καὶ καλὴ καρδιά. Χαιρόσουν νὰ δουλεύεις μαζί του. Σὲ σκλάβωνε ἡ εὐγένεια καὶ ἡ χαρούμενη διάθεσή του(…)»

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
«(…) Η μορφή του παραμένει μέσα μου απείραχτη από τα χρόνια που πέρασαν. Γιατί τη γλυκύτητα μιας φυσιογνωμίας δεν την ξεχνάς. Είναι και τόσο σπάνια στη βαρβαρότητα της εποχής. Κι όταν η γλυκύτητα αυτή συνοδεύεται από την άκρα τιμιότητα και ευφυΐα, τότε φτάνεις να πεις όταν τη συναντάς (σπάνια) «μου θυμίζει τον Γιάννη Δουβίτσα».»

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ
(..) ο «Νεφεληγερέτης», όπως τον είπε κάποτε μια φίλη. Ο Γιάννης Δουβίτσας. Ένας από τους λίγους εναπομείναντες εκδότες που συμμετείχαν ψυχή τε και σώματι στη διαδικασία της παραγωγής των βιβλίων του, ένας από τους ελάχιστους που συνέχιζαν να πιστεύουν ότι οι εκδόσεις είναι μια δουλειά που βασίζεται στις σχέσεις, στις φιλίες, στις αγάπες και όχι αποκλειστικά στους αριθμούς. Η εκδοτική δουλειά δεν ήταν γι’ αυτόν,καθώς έλεγε, μια απλή επιχείρηση⋅ ήταν ένας τρόπος να μαθαίνει, να συναντιέται με τους ανθρώπους και ταυτόχρονα να τους επιτρέπει να συναντηθούν. Άνθρωπος ριζωμένος με θέρμη στη ζωή, άνθρωπος των αισθήσεων και των αισθημάτων, είχε αναγνωρίσει, σαν βασικό καύσιμο του βίου του, τις σχέσεις με τους άλλους. Ο ιδρυτής της «Νεφέλης» ήξερε όσο λίγοι να αναδέχεται τους φί λους και να τους καταξιώνει έμπρακτα, αναγνωρίζοντας την αυτοτέλεια και την αυτονομία τους.(…)»

ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ
«(…)το κύρος της «Νεφέλης», την οποία ίδρυσε και διηύθυνε επί πολλά έτη, είναι αναμφισβήτητο για όσους έχουν στοιχειώδη γνώση του ελληνικού εκδοτικού πεδίου.(…)»

ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΛΙΑ
«(…) δεν τσακωνόσουν εύκολα μαζί του. Έλυνε τα δύσκολα με χιούμορ. Ήταν άνθρωπος σεμνός. Τον σκέπτομαι πολλές φορές. Άλλοτε με συγκίνηση και άλλοτε με χαμόγελο.(…)

ΓΙΑΝΝΗΣ  ΔΑΛΛΑΣ
(…)θα έλεγα, νά ένας, όχι χαμηλόφωνος, αλλά εσωτερικής εστίασης εκδότης, νηφάλια ανήσυχος αλλά και ριψοκίνδυνος. Εκδότης με ανοιχτές κεραίες, πέρα από την αρχική του σταθερά που υπήρξε η λογοτεχνία, προς τις άλλες τέχνεςκαι τις θετικές ακόμη επιστήμες και παντοειδείς αυτοτελείς ή περιοδικές εκδόσεις, μα γι’ αυτές ας συνεχίσουν άλλοι. Εγώ κρατώ και από αυτές κάποιες σειρές θεωριών και επιστημολογίας και από τη σειρά των περιοδικών την Ποίηση.(…)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1)Στίχος του Κορνάρου, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
Κείμενα που έχουν αναρτηθεί στον ΑΛΚΜΑΝΑ κι αφορούν στον Γιάννη Δουβίτσα:
26.9.2012 – Αναγνωστάκης στη Βικελαία
31.10.2012 -παρουσίαση του βιβλίου του Πετρόπουλου: «ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΛΕΦΤΗ»
25.6.2012 – Χάρης Φλαβιανός, βιβλιοπαρουσίαση

Φοιτητική συντροφιά,  από αριστερά: Γιάννης Δουβίτσας, Γιάννης Αλεξανδράτος, Γιωργος Ζεβελακης, Νίκος Γεωργομανώλης – εύθυμη στγμή 1967

Πηγή: ΑΛΚΜΑΝ (www.alkman.gr)