«Ήρθε η ώρα να έμβωμεν στα σαλόνια»

Του Θεόδωρου Αραβανή

«Την μεταστροφή του Γιαννάκη (ενν. του Μεταξά) πιστοποιώ και εξ επιστολών του Αγγέλου .. Συμπύκνωσον και σύ τα πυρά σου και βάλε και κανένα άλλον να τον κουρδίση. Είναι μοναδική ευκαιρία δι΄ αυτόν να πετάξη την σημαίαν και να φάη τον Τσαλδάρην».

Έτσι έγραφε ο Δημήτρης Λεβίδης (Αυλάρχης του εκπεσμένου βασιλέως Γεωργίου Β΄ Γλύξμπουργκ) την 1η Απριλίου 1935 από το Νέο Δελχί, στον υπεύθυνο τύπου της Ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι, Κεφαλλονίτη Σπύρο Κοσμετάτο, σχετικά με το πως έπρεπε να κουρδίσουν τον Γιαννάκη Μεταξά στην Ελλάδα, για τον κοινό σκοπό της φιλοβασιλικής οργάνωσης που λειτουργούσε στην Ελλάδα, και μεθόδευε την επανόρθωση του Βασιλιά Γεωργίου Β΄, που τελικά αυτή παλινόρθωση έγινε με το νόθο δημοψήφισμα του 1935.

Η μυστική αυτή φιλοβασιλική οργάνωση με έδρα την Αθήνα (πέριξ της σημερινής βουλής είχε έδρα στο σημερινό Κολωνάκι), είχε κύριο υπεύθυνο τον Παναγιώτη Πιπινέλη και σημαντικά μέλη τον Αθανάσιο Φίλωνα προϊστάμενο της Εθνικής Πολιτικής Εταιρείας της εποχής (ΕΠΕ), τον Δημήτριο Λεβίδη αυλάρχη και ακόλουθο του Γεωργίου του Β΄, τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστας Κοτζιά (μετέπειτα Μεταξικό διοικητή ασφαλείας πρωτευούσης), τον τότε δικηγόρο Αθηνών Άγι Ταμπακόπουλο, τον αρχηγό της αγγλικής μυστικής αστυνομίας (Intelligence Service) sir Basil Thomson, και τον ίδιο τον Σπύρο Κοσμετάτο Διευθυντή τύπου στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι και στενότατος εξ απορρήτων πανίσχυρος συνεργάτης απ΄ το Παρίσι του μετέπειτα Δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Η αλληλογραφία επί 4,5 χρόνια Κοσμετάτου – Μεταξά προσφέρει πολλές πληροφορίες για την εποχή.

Από τα τέλη του 1934 εντείνουν τις προσπάθειές των για την παλινόρθωση της βασιλείας, και για την κατάργηση του από το 1924 πρωτόλειου τότε κοινοβουλευτικού πολιτεύματος και την εκδίωξη (όπως και έγινε) του συντηρητικού και αντιβενιζελικού πρωθυπουργού Παναγή Τσαλδάρη, και με στόχο την επανάκαμψη του άνακτα Γεωργίου Β΄ Γλύξμπουργκ.

Η αστάθεια που χαρακτήριζε το Ελληνικό πολιτειακό κοινοβουλευτικό καθεστώς τότε, ιδιαίτερα μετά το παγκόσμιο οικονομικό κραχ του 1929, την χρεωκοπία της Αγγλίας το1931 με την κατάργηση του χρυσού, νομισματικού ως τότε κανόνα, και την χρεωκοπία της Ελλάδος του 1932 (τα χρέη του 1932 της Ελλάδος ακόμα δεν έχουν εξοφληθεί), η αστάθεια λοιπόν αυτή οδήγησε στις κοινοβουλευτικές περιπέτειες από το 1932 και μετά μέχρι το 1936.

Βενιζελικά αποτυχημένα κινήματα οπερέτες, αδυναμία σχηματισμού συμπαγών κυβερνήσεων, την άνοδο του Λαϊκού μετώπου, την κατάργηση απ΄ τους στρατιωτικούς ( Παπάγο – Ρέππα – Οικονόμου) του εκλεγμένου πρωθυπουργού Παναγή Τσαλδάρη εν μέσω της οδού σημερινής Βασιλίσσης Σοφίας και τελικά στο νόθο δημοψήφισμα στις 03/11/1935 που επανέφερε τον έκπτωτο από το 1923 άνακτα Γεώργιο Γλύξμπουργκ το Β΄, ο οποίος για χρόνια έκανε διακοπές και ξεκουράζονταν μεταξύ Λονδίνου και Νέου Δελχί, για να καταλήξουμε τότε στην Βασιλική δικτατορία με δικτάτορα τον αφελή πολιτικά Κεφαλλονίτη, ικανό στρατιωτικό, Ιωάννη Μεταξά το 1936. Στο δημοψήφισμα αυτό, (νόθο κατά την ιστορική έρευνα), ψήφισαν διπλάσιοι από τους τότε εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους. Ακόμα αναφέρεται και συμβάν όπου προσμετρήθηκε ως ψήφος και φύλλο δάφνης πάνω στο οποίο έγραψε αγράμματος ψηφοφόρος το γράμμα Γ … εκληφθέν ως Γεώργιος. Η όλη ιστορική περίοδο είναι πυκνή σε γεγονότα και έχει διερευνηθεί πλήρως από την ιστοριογραφία και τα αντίστοιχα αρχεία.

Η αναφορά όμως σε τούτο το κείμενο και η ανωτέρω ιστορική εισαγωγή έγινε και σχετικά με τον τίτλο: «να έμβωμεν στα σαλόνια» και για να εξηγηθεί αυτός τούτος ο ίδιος ο τίτλος του κειμένου.

«Να έμβωμεν στα σαλόνια» σημειώνει στο ημερολόγιό του ο Ιωάννης (Γιαννάκης) Μεταξάς την εποχή που έγινε ήδη δικτάτορας, ως προτροπή στην σύζυγό του Λουκία, για να δείξει την ανάγκη που είχε ακόμα και αυτός ο ίδιος ο δικτάτορας της χώρας, να μπει στα κοσμικά σαλόνια της τότε Αθήνας, εις τα οποία ούτε μπορούσε να πλησιάσει, παρά το ότι ήταν προσωπικός στρατιωτικός σύμβουλος από την αρχή του 20ου αιώνα του διαδόχου Κωνσταντίνου (μετέπειτα Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄), είχε διατελέσει από το 1910 στο στρατιωτικό γραφείο του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και θεωρούνταν ο στρατιωτικός εγκέφαλος του επιτελείου για την απελευθέρωση της Ηπείρου, στον Βαλκανικό πόλεμο. Ήταν ουσιαστικά ο φανατικός άκαμπτος αντιβενιζελικός φιλομοναρχικός αξιωματικός, που ως σύμβουλος του Βασιλιά Κων/νου Α΄ οδήγησε στον διχασμό Κωνσταντίνου-Βενιζέλου το 1916. Ήταν ακόμη ο σκληρός στρατιωτικός φιλοβασιλικός που εξορίσθηκε από τους αντιπάλους του δημοκρατικούς στην Κορσική και ακόμη ήταν ο αμείλικτος τιμωρός που ήθελε να εκτελεστούν από τους αντιβενιζελικούς παραδειγματικά πλήθος Βενιζελικών αξιωματικών («όσους περισσότερους μπορούμε έλεγε») του κινήματος -αποτακτικό- του 1935.

Και όμως αυτό τον ικανότατο στρατιωτικό εγκέφαλο Γερμανικής στρατιωτικής μετεκπαίδευσης -σύμφωνα με τα όσα διαδίδανε τότε-, αυτόν τον κινούμενο μόνιμα από λοχαγός, στα ανώτατα στρατιωτικά επιτελεία της χώρας, τον εκπορθητή των οχυρών του Μπιζανίου, το κολλητό πανίσχυρο φίλο και στρατιωτικό σύμβουλο και των διαδόχων του θρόνου και του Βασιλιά Γεωργίου Α΄, αλλά και του πρωθυπουργού Βενιζέλου, πριν τον διχασμό, το σκληρό που ήθελε να πιει βενιζελικό αίμα, αυτόν λοιπόν τον Γιαννάκη Μεταξά .. τα Αθηναϊκά της εποχής αστικά, πολιτικά και κοινωνικά σαλόνια (εξόχως συντηρητικά και φιλομοναρχικά προς ίδιον αστικό όφελος και μπεζαχτά), δεν το μπάζανε μέσα. Οι διακονούντες τα σαλόνια αυτά, (εδώ ακουμπά η φιλοβασιλική παραπάνω οργάνωση), τον είχαν παρακατιανό και μόνο για να τον κουρδίζουν!!!!! για να κάνουν την δουλειά τους. Είναι χαρακτηριστική η παραπάνω έκφραση στην αρχή του κειμένου, απ΄ την μυστική αλληλογραφία Λεβίδη – Κοσμετάτου. Τον αναφέρουν κοροϊδευτικά ως «Γιαννάκη» και παροτρύνουν να τον «κουρδίζουν» έχοντας τον ως εύκολο στόχο – ψώνιο .. «συμπύκνωσον τα πυρά σου».

Και ο καημός μαζί και η ευκαιρία του Γιαννάκη Μεταξά όταν ήταν ήδη δικτάτορας, προς την σύζυγό του Λουκία «ήρθε η ώρα να έμβωμεν στα σαλόνια» τώρα που έγινα δικτάτορας, έτσι εξηγείται..

Η αποδοχή από αυτά τα σαλόνια, και όπως αυτά μετεξελίχτηκαν ως στις μέρες μας, με άλλες επιφαινόμενες παραμέτρους συγχρονισμού των καιρών, αλλά πάντα με τον ίδιο πυρήνα και τα ίδια κριτήρια συμμετοχικότητας, -η αποδοχή λοιπόν-, είναι το μόνιμο ζητούμενο από τους διακονούντες πολιτικούς και κοινωνικούς διαχειριστές την χώρα κάθε εποχή, από καταβολής Νεοελληνικού κράτους και μετά την αρχική δημιουργία αυτών των σαλονιών εις το Νεοελληνικό κράτος.

Συνέχεια σε 2ο μέρος.

Βιβλιογραφία:
Γεώργιος Ν. Μοσχόπουλος, Από την παλινόρθωση στη βασιλο-μεταξική δικτατορία 1935-1940, Χριστάκης, 1999
Σπύρος Λιναρδάτος, Πως εφτάσαμε στην 4η Αυγούστου, Θεμέλιο, 1988

(Φωτό: «Κ» της εφημερίδας Καθημερινή)