«Ήρθε η ώρα να έμβωμεν στα σαλόνια» – Μέρος 2ον
Του Θεόδωρου Αραβανή
Η αγωνία του Ιωάννη (Γιαννάκη) Μεταξά, να μπει στα σαλόνια, και ο κεκηρυγμένος από τα πριν αντικοινοβουλευτικός και αυταρχικός πολιτικά προσανατολισμός του, ακόμα και μέσα στο τότε κοινοβούλιο, εκφραζόταν από τις αγορεύσεις του ως πολιτικός αρχηγός ενός μικρού ακροσυντηρητικού κόμματος, στο τότε αστικό κοινοβούλιο. Έλεγε λοιπόν τότε αυτολεξεί: «Το θέμα δεν είναι αν θα μείνουμε στον κοινοβουλευτισμό, αλλά πως θα βγούμε απ΄ αυτόν. Με την κομμουνιστική λύση ή την εθνική λύση».
Ο νόθα εκλογικά επανακάμψας τότε με το δημοψήφισμα της 03/11/1935 άνακτας Γεώργιος Β΄ μαζί με τους Εγγλέζους πάτρωνές του και μαζί με το σύνολο περίπου του αστικού πολιτικού προσωπικού της χώρας, συντηρητικοί και φιλελεύθεροι της εποχής, κάτω από την πίεση των συγκροτημένων κοινωνικών διεκδικήσεων αγροτικού, εργατικού και υπαλληλικού κόσμου, όπως αυτές άρχισαν να μορφοποιούνται από την αρχή της δεκαετίας του 1930 υπό το Λαϊκό Μέτωπο (τη πρωτοκαθεδρία του κομμουνιστικού κόμματος σε συνεργασία σοσιαλιστών και άλλων προοδευτικών δυνάμεων της χώρας), δεν δίστασαν να συναινέσουν στην δικτατορική Μεταξική εκτροπή της 04/08/1936, μόνο και μόνο για να μην διακινδυνεύσουν τα συμφέροντά των, και χαθούν έτσι οι τρυφηλές και ανέξοδες βεγγέρες στα αστικά Αθηναϊκά σαλόνια (αυτά μέσα στα οποία ήθελε να μπει ο Μεταξάς και να βάλει και την συμβία του Λουκία, τις κόρες του και τους γαμπρούς του και βέβαια και κάποιους συγγενείς ίσως).
Οι παράγοντες και σαλονάτοι του νέου Δικτατορικού καθεστώτος από την πρώτη κιόλας νύχτα της κατάλυσης του τότε Κοινοβουλίου εφαρμόζουν το σχέδιο τους: συλλήψεις, εκτοπίσεις, τρομοκρατία. Ανάμεσα στους πρώτους συλληφθέντες γνωστές προσωπικότητες του πνευματικού και πολιτικού κόσμου της χώρας, όπως οι Δημήτρης Γληνός (από τους πρώτους έγκλειστους στην Ακροναυπλία μαζί με 600 περίπου κομμουνιστές της εποχής), Κώστας Γαβριηλίδης, Αλέξανδρος Σβώλος, Θεμιστοκλής Τσάτσος, κ.α. Η Ελλάδα πια, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει σύγχρονος των γεγονότων συντηρητικός κοινοβουλευτικός αφηγητής «είχε μπει σε μια νέα περίοδο μαρτυρίων, αφόρητης τυραννίας, χαφιεδισμού, εντατικής εκμετάλλευσης και πολιτικού εξανδραποδισμού του λαού της». Στην εφιαλτική περίοδο της 4ης Αυγούστου με το ρετσινόλαδο, τις δηλώσεις μετανοίας, τις εξορίες, τις φυλακίσεις και τις εκπαραθυρώσεις των αντιφρονούντων πολιτών από τα κτήρια της αστυνομίας.
Ενδεικτικά εδώ για την ένταση των κοινωνικών διεκδικήσεων, που συγκροτούντο μαζικά την δεκαετία του 1930 και ιδιαίτερα τα χρόνια 1934-1936, αναφέρονται το αγροτικό συλλαλητήριο των σταφυλοπαραγωγών τον Οκτώβρη του 1935 στην Λευκάδα με τρείς νεκρούς πολίτες -μεταξύ αυτών και ένας δεκατετράχρονος μαθητής- και το αιματηρό σε κατάληξη από τα πυρά του στρατού και της αστυνομίας, συλλαλητήριο, Μέρα Μαγιού, των καπνεργατών στην Θεσσαλονίκη το Μάη του 1936.
Η μεταπολεμική επίσκεψη του επανακάμψαντα άνακτα Γεωργίου Β΄ το 1946 στην Λευκάδα έχει την βάσιν της, στην αναγκαιότητα τονισμού και υπενθύμισης της εξουσίας του άνακτα και στην εξεγερθείσα το 1935 (με το αγροτικό συλλαλητήριο) Λευκάδα. (Υπάρχει φωτό αρχείου του 1946 που ο Γεώργιος Β΄ μέσα σε ανοιχτό αυτοκίνητο της εποχής διασχίζει δρόμο της πόλης της Λευκάδος).
Τα αστικά σαλόνια της εποχής έδειχναν τα δόντια των και ο επιζητών να μπεί στα σαλόνια αυταρχικός αντικοινοβουλευτικός στρατοκράτης Μεταξάς, μπουκάριζε μέσα στα αστικά σαλόνια.
Η ημέρα 4η Αυγούστου ήταν Δευτέρα της εβδομάδος, 20:00 το βράδυ ανακηρύχθηκε η δικτατορία με αναστολή των βασικών άρθρων του συντάγματος. Την μεθεπόμενη Κυριακή, δηλαδή 17/08/1936 συναντήθηκαν στην Κέρκυρα ο Έλληνας βασιλιάς Γεώργιος Β΄ με τον συγγενή του Βασιλιά της Αγγλίας τότε Γεώργιο και συνεφώνησαν όπως, η Αγγλική κυβέρνηση υποστηρίξει την Δικτατορική κυβέρνηση του Μεταξά (τη βάση γεωπολιτικών ανταλλαγμάτων υπέρ της Αγγλίας), να μην πληρώσει τα χρέη της Ελλάδας ως τοκοχρεωλύσια στους Ευρωπαίους δανειστές, όπως και έγινε αργότερα το 1938, όπου ο Μεταξάς αρνήθηκε, δήθεν, να καταβάλει στους Βέλγους δανειστές, μια και προτιμούσε να πληρώσει τους μισθούς των Ελλήνων υπαλλήλων και εργατών, όπως είπε η Βασιλομεταξική προπαγάνδα της εποχής. Τον ίδιο καιρό τον χειμώνα του 1936-1937 και ως το 1939 χαρά και πλούτος βασίλευε στα κοσμικά σαλόνια της πρωτεύουσας, μια και τα κρατικά χρήματα που προορίζοντο για την καταβολή της δόσης του χρέους στους δανειστές, τα περίλαβαν για να τα ξεκοκαλίσουν σε βεγγέρες και νύχτια καλοπέραση οι σαλονάτοι των αστικών σαλονιών, μέσα στα οποία μπούκαρε και ο Γιαννάκης Μεταξάς και ικανοποίησε έτσι το απωθημένο του για να «έμβωμεν στα σαλόνια».
Τα σαλόνια είχαν επιτύχει το σκοπό των. Δεν δίστασαν να τοποθετήσουν στον νεοκλασικό γύψο (ταχείας πήξεως) της Μεταξικής δικτατορίας τους Έλληνες πολίτες μη σταματώντας μπροστά σε κάθε εμπόδιο, έστω και στην όποια τότε «κοινοβουλευτική» και κοινωνική νομιμότητα, και δοκιμάζοντας κάθε μέθοδο.
Η διαδικασία ανάθεσης, ως προάγγελος της 4Ης Αυγούστου, στα ανάκτορα του Τατοΐου από τον άνακτα του υπουργείου Στρατιωτικών στον Ιωάννη Μεταξά, κρυφίως με παπά περιστασιακό και «η κατάληψη» του υπουργείου στρατιωτικών από τον Ιωάννη Μεταξά, που κρυμμένος (Κριεζώτου και Πανεπιστημίου) παραφύλαγε να βγει ο Παπάγος (υπουργός τότε πήγαινε για τον μεσημεριανό υπνάκο του στην βουλή) απ΄ το κτίριο για να τρυπώσει ο Μεταξάς και να καταλάβει το γραφείο του ως υπουργός πλέον στρατιωτικών είναι ενδεικτική. Και η όλη αφήγηση είναι απείρου κάλλους, από τον Μεταξικό λυμεώνα – φαγά της εποχής δημοσιογράφο Ι. Διάκο. (Ερώτημα είναι αν υπάρχουν και σήμερα αντίστοιχοι δημοσιογράφοι;;;).
«Κατέλαβα την εξουσία», έγραφε ο ίδιος ο Γιαννάκης ο Μεταξάς. Και στον υφυπουργό αμύνης Στρατηγό Πλατή, που του αντιστάθηκε όταν ο Γιαννάκης ορκίστηκε κρυφίως υπουργός αμύνης καταργώντας τον Παπάγο, του είπε: «Άκουσε Πλατή, κατέλαβα το υπουργείο και από δω θα βγω μόνο νεκρός». Και έτσι έγινε πεθαίνοντας ο Γιαννάκης σαλονάτος πλέον τα τέλη Ιανουαρίου του 1941.
Οι διακονούντες μπουκαρισμένοι ανέξοδα καλοζωϊστές των αστικών σαλονιών της εποχής, έβλεπαν ότι η οργανωμένη συγκρότηση και άνοδος των κοινωνικών διεκδικήσεων για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των εργαζομένων, θα αποσπούσε κρατικούς πόρους διαχειριστικά, και αυτοί οι πόροι θα έλειπαν από τα αστικά κοσμικά σαλόνια για τις ανέξοδες σαμπανιζέ-χαβιαρο-κοσμικές απολαύσεις…
Η διανομή τότε των κρατικών κονδυλίων -ασχέτως προελεύσεως αυτών των κονδυλίων (φόροι ή δάνεια που και αυτά τα πλήρωναν οι φορολογούμενοι)- γινόταν (ερώτημα είναι αν γίνεται και σήμερα;;;) με κάθε λογής νομολογία, ή με τις νυχτερινές τροπολογίες της νομολογίας, ή με τις ερμηνευτικές εγκυκλίους των νόμων και τα σκόπιμα κενά της νομοθεσίας. Τα οποία κενά νόμου, είχαν διπλή διακριτική εφαρμοσιμότητα. Εφαρμόζονταν δε τότε (ερώτημα είναι αν γίνεται και σήμερα;;;) υπέρ των σαλονάτων και τότε εφευρίσκετο η κρατική και νομοθετική ανεπάρκεια και ανικανότητα,.. ενώ ως προς τους απλούς φορολογούμενους πολίτες, τα κενά νόμων εφαρμόζονταν υπέρ δήθεν του ισόνομου κράτους, για να δείξουν την παντοδυναμία της κρατικής οντότητας. (Ερώτημα είναι αν γίνεται και αυτό σήμερα;;;).
Βιβλιογραφία:
– Γ. Μοσχόπουλος, Από την παλινόρθωση στη βασιλο-μεταξική δικτατορία 1935-1940,
– Σ. Λιναρδάτος
– Γρ. Δαφνής
– Δ. Κιτσίκης, Ελλάς και ξένοι
και διάφορα περιστασιακά άρθρα – αφιερώματα.
