Ο παλιός αλευρόμυλος του μπάρμπα Αντρέα…
Πάει καιρός τώρα (ήταν το 2012) που είχαμε ανεβάσει έναν καλοσυντηρημένο παλιό αλευρόμυλο. Ήταν στην Κατούνα Λευκάδας και ο ιδιοκτήτης του, που «έφυγε» όπως μάθαμε πρόσφατα, τον είχε μέσα στο σπίτι του. Τον πρόσεχε σαν τα μάτια του. Η κίνηση γινόταν με μια πετρελαιοκίνητη μηχανή ντίζελ μάρκας Lister αγγλικής κατασκευής. Υπάρχει ακόμη η εταιρεία. Ήταν αυτή που κατασκεύασε το 1929 τους πρώτους κινητήρες ντίζελ. (Δες εδώ).
Ο παρακάτω όμως αλευρόμυλος που βρισκόταν στους Τσουκαλάδες ήταν πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων, όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες με τα απομεινάρια του, που μας έστειλε ο Γιάννης Ροντογιάννης.
(Πηγή)
Ήταν σε λειτουργία μέχρι τη δεκαετία του 1970 και ανήκε στον Αντρέα Ροντογιάννη (Ματαφιά). Άλεθε τα γεννήματα της περιοχής. Ακόμη και Καλαμιτσιώτες έφταναν μέχρι εδώ για να αλέσουν τα στάρια τους.
Ο αλευρόμυλος λειτουργούσε με ένα οριζόντιο μονοκύλινδο τετράχρονο κινητήρα ντίζελ 10 ίππων, μάρκας «UNIPORN DIESELS LONDON». Πρόκειται συγκεκριμένα για το μοντέλο Η-10.
(Πηγή)
Κατασκευάζονταν από την εταιρεία Porn & Dunwoody, που ήταν αντιπρόσωποι της γερμανικής εταιρείας Deutz στο Ηνωμένο Βασίλειο, προτού ακόμη ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μετά τον πόλεμο συνέχισαν την παραγωγή με την δική τους εκδοχή των κινητήρων αυτών.
«Είναι, ότι άπέμεινε. Χωρίς σκεπή. Ασκεπής υπό τον ήλιο. Χωρίς πόρτες και παραθύρια. Όχι, δεν ισχύει το «μπάτε σκύλοι αλέστε», αλλά το «μπήτε άνθρωποι και διαλογιστείτε». Κάποτε αυτή η χαλύβδινη ρόδα γύριζε ασταμάτητα. Εκεί ήταν λουριά και μηχανές, ανθρώπινες ομιλίες, οσμή από στάρι και αλεύρι. Τώρα σιωπή. Οι μηχανές είναι ώριμες για τη μυθολογική τους δράση όταν η τεχνολογία τις αχρηστεύει. Μηχανές που δεν είναι πια χρήσιμες για τίποτα, είναι έτοιμες για την ποιητική τους αποστολή. Για τη μυθολογική τους δημιουργία. Η συντρόφισσά τους η σκουριά τις σφιχταγκαλιάζει και τις σπρώχνει στη μακαρία οδό ήν οδεύουν. Από ζωντανός εργάτης η μηχανή γίνεται μαντείο απ’ όπου εκπέμπονται χρησμοί ακατάληπτοι και συγχρόνως πολύ καταληπτοί.» (Πηγή)
«Η πρώτη επεξεργασία του καρπού ήταν το κοσκίνισμα με τη βοήθεια μιας μεγάλης «κοσκίνας». Έτσι απομακρύνονταν μικρά πετραδάκια, σπόρια με το περίβλημα (το άγανο), μικρά υπολείμματα από τις καλαμιές του φυτού και άλλα. Τα απομεινάρια της κοσκίνας -τα σκύβαλα- προορίζονταν για τις οικιακές κότες.
Το καθαρό πια σιτάρι ρίχνονταν σε ένα μεγάλο ξύλινο κωνικό δοχείο -την κολέθρα- που σκεπάζονταν με τζάμι ώστε να προφυλάγεται από ξένες ύλες, που πιθανόν να έπεφταν μέσα αλλά και να δίνεται η δυνατότητα στον μυλωνά να ελέγχει την πρόοδο της εργασίας.
Το άλεσμα γινόταν με τις μυλόπετρες. Μια σταθερή στρογγυλή υπήρχε στο κάτω μέρος και πάνω της περιστρέφονταν γύρω από ένα άξονα μια δεύτερη, η οποία είχε αυλάκια χαραγμένα με σιδερένιο αιχμηρό εργαλείο. Ένα σιδερένιο καπάκι σκέπαζε την πάνω πέτρα και με ένα οδηγό το σιτάρι οδηγούνταν κάτω στις αυλακιές – υποδοχές. Η εξαγωγή του αλευριού σκεπάζονταν με ένα πανί για να μην τινάζεται το αλεύρι, το οποίο όμως έπαιζε και το ρόλο του ρυθμιστή του μεγέθους των κόκκων. Δηλαδή αν το προϊόν της άλεσης θα ήταν ψιλό -αλεύρι- ή χονδρότερο -κουρκούτη- για τον τραχανά. Η πετρελαιομηχανή ήταν συνδεδεμένη με ένα πλατύ λουρί -ιμάντα- με τον άξονα της πέτρας για να μεταδίδεται η κίνηση.
Τόσο το σιτάρι αρχικά όσο και το αλεύρι στο τέλος ζυγίζονταν στην πλάστιγγα και η όλη διαδικασία έκλεινε με το …πέρασμα από το ταμείο. Η επιχείρηση λειτουργούσε απλά ως μεταποιητική μονάδα για λογαριασμό των ιδιωτών και δεν είχε …εμπορικό τμήμα.» (Πηγή).
