«Μανταρίνια» («Mandariinid») από την Κινηματογραφική Λέσχη του Ορφέα

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΟΡΦΕΑ

Εσθονική ταινία σε σκηνοθεσία: Ζάζα Ουρουσάντζε – Παίζουν: Λέμπιτ Ούλφσακ, Έλμο Νουγκάνεν.

Ο Εσθονός Ίβο αρνείται να εγκαταλείψει το σπίτι του που βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής από το πεδία βολής του πολέμου μεταξύ Γεωργίας και Αμπχαζίας. Μία μάχη μικρής ισχύος που γίνεται μπροστά από το σπίτι του, αφήνει πίσω της έναν επιζώντα από κάθε πλευρά: Τον Τσετσένο μισθοφόρο Αχμέντ και τον Γεωργιανό Νίκο. Ο Ίβο περιθάλπει τους δύο τραυματίες με τις συγκρούσεις ανάμεσά τους να εντείνονται ημέρα με την ημέρα…

ΚΡΙΤΙΚΗ

Μικρή, απλή αλλά καθόλου απλοϊκή ταινία αφύπνισης του ουμανισμού μέσα από μια γενικότερη αμφισβήτηση του πολέμου, φτιαγμένη με ατμοσφαιρικότητα κι ένα περίεργο είδος εγγενούς κομψότητας. Αντιπολεμική ταινία με αργούς ρυθμούς, αποτυπώνει τη φρίκη του πολέμου μέσα από την κλιμάκωσή του, την εποχή της απόσχισης της Αμπχαζίας, το 1992 από τη Γεωργία, αμφότερες πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, από την ασυνήθιστη οπτική γωνία ενός Εσθονού. Ένα έντονο δράμα ξετυλίγεται στο εσωτερικό ενός χωριατόσπιτου δίπλα σε ένα κατάφορτο μανταρινιές περιβόλι. Εκπληκτικό το βουκολικό σκηνικό με τη σιωπηλή δύναμη, τους πράσινους λόφους και τα πλούσια φυλλώματα, παραπέμπει στη χρήση του φυσικού τοπίου από τον Μπέργκμαν. Ανεπαίσθητες οι πινελιές που αλαφραίνουν το δράμα όσο η βία πυκνώνει και πλανάται στον αέρα. Η ιστορία καταλήγει δραματικά και απρόβλεπτα.

Με την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, οι αποσχιστικές τάσεις στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες θεριεύουν, σπρωγμένες και χρηματοδοτούμενες από τις άπληστες ορέξεις του διεθνούς κεφαλαίου για την τεράστια λεία. Ετσι, ξεσπούν ο ένας μετά τον άλλο καταστρεπτικοί πόλεμοι για τους λαούς. Στο πλαίσιο αυτής της αναμπουμπούλας οι σταθερές υποχωρούν και είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς «ποιος είναι ποιος». Δεν μπορεί παρά να υπαινίσσεται ακριβώς αυτό, ο Γεωργιανός σκηνοθέτης Ουρουσάντζε με την ιστορία του που τοποθετεί κάπου στα βουνά της Γεωργίας, όταν δείχνει έναν Τσετσένο μισθοφόρο να πολεμά (περιέργως!) με την πλευρά της Αμπχαζίας…

Οι απόψεις της ταινίας δεν είναι μοναδικές, η παρουσίαση όμως του πολέμου με τέτοια συμπαγή μορφή καθώς και η στοιχειωμένη ιστορία του Εσθονού, συνιστούν μικρό θαύμα. Ο ψηλός, ξερακιανός Ιβο με τα λευκά μαλλιά και γένια κι ένα πρόσωπο που μαρτυρά στωική ευγένεια, σώζει δύο τραυματισμένους στρατιώτες από τις αντιμαχόμενες πλευρές. Ο Ιβο, παρέμεινε στη Γεωργία να βοηθήσει – λέει – τον φίλο του Νάργκους στη συγκομιδή των μανταρινιών, όταν σύσσωμη η εσθονική κοινότητα επέλεξε να διαφύγει στη μακρινή Βαλτική. Η απάντηση στο γιατί της «καλοσύνης» του Ιβο και στο πραγματικό γιατί παραμένει στη Γεωργία αποκαλύπτεται στις τελευταίες σεκάνς της ταινίας. (rizospastis.gr)