Σε εξέλιξη ακόμη το κλάδεμα των αμπελιών στην ορεινή Λευκάδα

Αλλού έχει τελειώσει κι αλλού βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη το κλάδεμα των αμπελιών στην ορεινή Λευκάδα. Μια από τις ασχολίες των αμπελουργών που έχει ξεκινήσει εδώ και κάμποσο καιρό. Μια δουλειά που απαιτεί έμπειρο χέρι για το που και πόσα μάτια θα απομείνουν σε κάθε βέργα και που μόνο η μακροχρόνια άσκηση μπορεί να διδάξει.

Ο Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914) σημειώνει για το κλάδεμα των αμπελιών: «Από των κατά την κάθαρσιν διατηρηθεισών επί της αμπέλου κληματίδων ο αμπελουργός αφαιρεί το πλεονάζον μήκος και αφίνει επ΄ αυτών τόσους οφθαλμούς όσους ήθελε κρίνει ότι η ευρωστία του φυτού και η γονιμότης του εδάφους δύνανται να διαθρέψωσιν επιτυχώς. Η τε κάθαρσις και η κλάδευσις είναι εργασίαι εκ της κανονικής εκτελέσεως όχι μόνον η επιτυχία της εισοδείας, αλλά και αύτη η ύπαρξις της αμπέλου αμφοτέρας δε τας εργασίας ταύτας μόνη η μακροχρόνιος άσκησις διδάσκει και μόνον πεπειραμένος αμπελουργός δύναται να εκτελέση πρεπόντως, διο και λέγεται «Βάλε ασπρογένη να με κλαδέψη, αμούστακο να με σκάψη, το φύλλο μου μη πάρης, την κοπριά σου δεν την θέλω, και θα βγάλω το χρέος σου»».

Αμπέλι μου πλατύφυλλο και μακροκονδυλάτο
Ήρθαν οι χρώτες ήρθανε και θε να σε πουλήσω·
Πουλήσης με, χαρίσης με, το χρέος δεν το βγαίνεις·
Βάλε να με κλαδέψουνε γέροντες με τα γένεια,
Και βάλε να με σκάψουνε αγένεια παλληκάρια
Να με κορφολογήσουνε απάρθενα κοράσια.
Τότε βγαίνει το χρέος σου κι εγώ θα σ΄ απομείνω.

Έμμετρος κρητική παροιμία

Για το κλάδεμα των αμπελιών αναφέρει ο Θεόφραστος: «Τῶν δ΄ ἀμπέλων τῶν τελέων ἤδη πρῶτον καί μέγιστόν ἐστιν ἡ κλάσις (κλάδευσις)· καλῶς γαρ ἀμπελουργουμένη καί εὐβλαστοτέρα καί εὐκαρποτέρα καί πολυχρονιωτέρα γίνεται (η άμπελος). Δεύτερον δέ καί τρόπον τινά τούτῳ παραπλήσιον ἡ βλαστολογία· καί γάρ ἐνταῦθα εἰδέναι δεῖ τά ποῖα συμφέρει καταλιπεῖν καί τά ποῖα ἀφαιρεῖν καί πρός τούς ἐτείους καρπούς καί πρός τύν ὕλην φύσιν. Τά δ΄ ἄλλα ἤδη κοινότερα καί ῥᾴω πάντα δ΄ ἔχοντα διαφοράν ὥστε καιρόν ζητεῖν καί τρόπον.» (Περί Φυτών Αιτίαι 3, 14, 1).

Και αλλού: «Ὅταν δέ βλαστάνῃ περιαιρεῖν τά ἄλλα πάντα πλήν ὅσα καρπόν ἔχει, τούτων (δ΄) ἐπικνίζειν τάς κορυφάς ἐν αὐταῖς ταῖς οἰνάνθαις, ἵνα μήθ΄ ἡ ἄμπελος εἰς τοῦτο τό κλῆμα ἀφίῃ τήν αὔξησιν ὅπερ ἀποτέμνεται, ἥ τε περιοῦσα τροφή συνειληθεῖσα ἐπί ταῖς οἰνάνθαις αὔξῃ τόν βότρυν. Ἀεί γάρ δεῖ τοῦτο ζητεῖν ἐκ τῆς τομῆς ὅπως ἥ τε ἄμπελος ἰσχύσει καό ὁ καρπός ἔσται πολύς. Αὕτη μέν δή καθόλου τίς ἐστι κοινή πάσαις.» (Περί Φυτών Αιτίαι 3, 14, 8).

Στα φακοχώραφα της Εγκλουβής, μια άλλη από τις κύριες καλλιέργειες των αγροτών της ορεινής Λευκάδας, δεν διακρίναμε κάποια ιδιαίτερη δραστηριότητα καθώς όλοι περιμένουν να ρίξει πρώτα ο σπόρος -όπου δεν έχει ακόμη συμβεί- και να μεγαλώσουν τα φυτά για να συνεχίσουν τις εργασίες τους.