Από το αρχείο του «Ρ»: 21/12/1944 – O Σκόμπυ εκδικείται την ήττα της Κηφισιάς με πολυβολισμό νοσοκομείων και συνοικιών
Ολόκληρη η Ελλάδα απαιτεί να γίνουν δεκτοί οι όροι του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ
Η μεγάλη νίκη της Κηφισιάς ξεσήκωσε καινούριο ενθουσιασμό στον μαχόμενο πληθυσμό της Αθήνας και του Πειραιά. Σχετικά με το λαμπρό αυτό κατόρθωμα του ΕΛΑΣ γνώστηκαν οι παρακάτω λεπτομέρειες:
Οι Άγγλοι ήταν γερά οχυρωμένοι και άριστα εξοπλισμένοι στα ξενοδοχεία Απέργη, Σέσιλ, Πεντελικό και άλλα κτίρια. Πρόβαλαν λυσσώδη αντίσταση και είχαν την βοήθεια της αεροπορίας. Ο ΕΛΑΣ έκανε χρήση δυναμίτιδας για την ανατίναξη των οχυρών. Η τελική επίθεση άρχισε τα μεσάνυχτα της 18/12 και με αλλεπάλληλες εφόδους των ελασιτών, ως το πρωί είχε παραλύσει και η τελευταία άμυνα. Εκτός από τους 550 αιχμαλώτους, στα χέρια του ΕΛΑΣ έπεσαν πολλά αντιαεροπορικά πυροβόλα, πολλά αυτοκίνητα, άφθονο πολεμικό και τροχαίο υλικό και τρόφιμα. Σ΄ ενίσχυση των Αγγλων έφθασαν την τελευταία στιγμή 20 θωρακισμένα αυτοκίνητα από τη Ραφήνα – Γέρακα. Επί τρεις ώρες πολυβολούσαν τους δρόμους, αλλά αναγκάστηκαν να γυρίσουν χωρίς αποτέλεσμα.
Στην επιστροφή τους 2 θωρακισμένα αυτοκίνητα πέσαν σε νάρκες και ανετινάχθησαν στον αέρα. Ενα αεροπλάνο είχε καεί πρωτύτερα στην Κηφισιά από τους ίδιους τους Αγγλους. Ολόκληρος η περιοχή είναι τώρα ελεύθερη. Ο Σκόμπυ εκδικήθηκε την ήττα του, που την κρύβει από τα ανακοινωθέντα του, με άγρια επίθεση της αεροπορίας κατά των νοσοκομείον μας της Κηφισιάς. Σκοτώθηκαν 2 τραυματίες μας και πολλοί πήραν νέα τραύματα. Τρομοκρατικές επιθέσεις από τον αέρα έγιναν χθες στου Γκύζη, Κυψέλη και Γαλάτσι. (…).
***
Το παραπάνω ρεπορτάζ του παράνομου «Ριζοσπάστη» παρουσίαζε το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχτηκαν οι Βρετανοί στην Αθήνα απ΄ τον ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια της ταξικής σύγκρουσης του Δεκέμβρη του 1944.
Η μάχη ξεκίνησε στις 17-12-1944 και έληξε στις 19-12-1944 με νίκη του ΕΛΑΣ. Στα μεγάλα ξενοδοχεία της Κηφισιάς είχε εγκατασταθεί το διοικητικό επιτελείο της βρετανικής αεροπορίας (RAF), με συνολική δύναμη 718 ανδρών και ισχυρή υπερασπιστική δύναμη από πολυβόλα.
Ο Κώστας Μαραγκουδάκης, που συμμετείχε στη μάχη, διηγήθηκε:
«Την 23η ώρα της 18ης του Δεκέμβρη τα τμήματα μας ενήργησαν επίθεση ταυτόχρονα σε όλους τους στόχους που ήταν τα ξενοδοχεία «Πεντελικόν», «Απέργη», «Παλλάς» και «Σέσιλ».
Οι Αγγλοι αντέταξαν ισχυρή άμυνα. Εβαζαν [Πυροβολούσαν] από τα παράθυρα των ξενοδοχείων και το πλησίασμα ήταν πολύ δύσκολο ακόμα και σε αυτό το θωρακισμένο που διαθέταμε.
Τότε εφαρμόσαμε το σύστημα του τυφλώματος. Σε κάθε οπλοπολυβολήτη ακόμα και σε μεμονωμένους σκοπευτές αναθέσαμε να βάζει καθένας σε ένα ορισμένο παράθυρο που να μη μπορεί να ξεμυτίσει κανείς. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο το θωρακισμένο με την ομάδα καταστροφών μπόρεσε και πλησίασε ως την είσοδο του ξενοδοχείου. Οι δυναμιτιστές πήδηξαν κάτω και με τον ομαδάρχη τους Γκίκα μπροστά, όρμησαν στην είσοδο, κόλλησαν μερικές δέσμες δυναμίτη, άναψαν τα φυτίλια και απομακρύνθηκαν.
Σε ελάχιστο χρόνο μία τρομερή έκρηξη τράνταξε το κτίριο. Τα τζάμια σπάσανε και ένας τοίχος του πρώτου ορόφου κατέπεσε. Αλλά η δόνηση συντάραξε και τα διπλανά κτίρια και ο ορυμαγδός από τα σπασμένα τζάμια που πέφτανε έφερε πανικό στους ενοίκους.
Με το χωνί φώναζαν οι αντάρτες στους Αγγλους (στη γλώσσα τους) «παραδοθείτε γιατί σε λίγο όλο το ξενοδοχείο θα γκρεμιστεί». Οι Αγγλοι έντρομοι άρχισαν να ανεμίζουν λευκά πανιά, σεντόνια και πετσέτες.
Αυτή ακριβώς τη στιγμή, ο ανθυπόλαρχος Κώστας Κοντός (Λαοκράτης) επικεφαλής μίας διμοιρίας, όρμησε μέσα στο κτίριο και το κατέλαβε. Οι αξιωματικοί και όσοι άλλοι βρίσκονταν στο «Πεντελικό» κατέβηκαν και παραδόθηκαν.
Η ίδια τακτική ακολουθήθηκε, ταυτόχρονα και από τα άλλα τμήματά μας στο «Σέσιλ» και στο «Παλλάς».
Λίγο πριν τα ξημερώματα όλοι οι εντός των ξενοδοχείων Αγγλοι είχαν παραδοθεί».
Ο ΕΛΑΣ είχε πετύχει μια σημαντική νίκη, αιχμαλώτισε περισσότερους από 550 Βρετανούς, ενώ κυρίευσε και άφθονο υλικό.
Η επιτυχία αυτή, όπως και άλλες που προηγήθηκαν, δεν ήταν αρκετή για να νικήσει ο ΕΛΑΣ. Στις 20 Δεκέμβρη η πλάστιγγα της σύγκρουσης άρχισε να γέρνει σαφώς προς την πλευρά των εγχώριων αστικών δυνάμεων και των συμμάχων τους, με τον ΕΛΑΣ να περνά κυρίως σε θέσεις άμυνας. Στις αρχές Γενάρη ξεκίνησε η υποχώρηση του ΕΛΑΣ απ΄ την Αθήνα και στις 11 Γενάρη υπογράφηκε ανακωχή.
Τα βαθύτερα αίτια για την αρνητική έκβαση της μάχης για τις λαϊκές δυνάμεις απέρρεαν από τη στρατηγική κατεύθυνση της «ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης». Χαρακτηριστικό είναι ότι ελάχιστες μέρες πριν τη μάχη στην Κηφισιά, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σε απόφασή του ζητούσε τη συγκρότηση ελληνικής δημοκρατικής κυβέρνησης «πραγματικής εθνικής ενότητας, που θα λύσει όλα τα εσωτερικά ζητήματα».
Όπως σημειώνεται στο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ: «Η σύγκρουση του Δεκέμβρη ήταν αναπόφευκτη. Η στάση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να μην υποχωρήσουν στην αξίωση της ντόπιας αστικής τάξης και των διεθνών συμμάχων της για τον αφοπλισμό του λαϊκού κινήματος ήταν επιβεβλημένη. Η υποχώρηση θα σήμαινε απόλυτη πολιτική και ηθική απαξίωση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, θα τσάκιζε το εργατικό – λαϊκό κίνημα. Ωστόσο, η μάχη είχε περισσότερο αμυντικό χαρακτήρα απέναντι στην αστική επιθετικότητα και την πίεση για συμβιβασμό».
Βλ. περισσότερα:
– Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1939-1949, τομ. Β1, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 396-437.
– Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ (Επιμ), «Δεκέμβρης του ’44. Κρίσιμη ταξική σύγκρουση», Αθήνα, 2014.
(902.gr)
Η μετά την απελευθέρωση απ τους Γερμανούς συμβιβαστική ηγεσία του κκε ( ουσιαστικά Σιάντος επικεφαλής και Γιάννης ΙωαννίδηςNo2, δεν ήθελαν την κατάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα από το ΕΑΜ- ΚΚΕ σε εφαρμογή κύρια της συμφωνίας του Λιβάνου του Μα’ί’ου του 1944.
Η απόψεις του Βελουχιώτη και άλλων πρίν την αποχώρηση των Γερμανών, ότι άμεσα πρέπει να καταληφθεί η Αθήνα , δεν εισακούσθηκαν απ την ηγεσία του κκε , και οι εκπρόσωποι του ΕΑΜ
Τσιριμώκος, Σβώλος, Βογιατζής, πελαγοδρομούσαν.
Η Μόσχα ουσιαστικά επίσημα δεν ενημέρωνε το κκε , παρά τις περίεργες απόψεις Ποπώφ ( έμπεινε Αγγλικό ουίσκυ στο Γκράν Βρεττάνια) που ρώταγε με αποροία τον Ιωαννίδη :»για το τι θα κάνετε .. θα πολεμήσετε με τους Εγγλέζους» ??
Οι Εγγλέζοι ήθελαν – είχαν συμφωνήσει με τους Σοβιετικούς – την Ελλάδα και δεν είχαν σκοπό να αφήσουν την Αθήνα.
Η Ηγεσία του κκε έστειλε την κύρια δύναμη του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο να αντιπαρατεθεί με τον ανίσχυρο ουσιαστικά ( για τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ) Ναπολέων Ζέρβα- ΕΔΕΣ.
Η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου ήταν όμηρος του Σκόμπυ ιδιαίτερα στο ζήτημα της στελέχωσης του νέου Εθνικού στρατού, προυπαρχούσης της συμφωνίας της Καζέρτας πρίν την απελευθέρωση.
Οι υπουργοί του ΕΑΜ -κκε που συμμετείχαν στην Κυβέρνηση εθνικής ενότητας -Παπανδρέου, στα υπουργεία κύρια εφοδιασμού και φορτώνονταν τις ευθύνες της ανάγκης τροφίμων στην διαλυμένη χώρα.
Η συμφωνία ΕΑΜ- ΚΚΕ- Παπανδρέου για την συγρότηση και στελέχωση του Ν΄εου Εθνικού στρατού ( υπήρξε κυβερνητική συνφωνία) ανετράπει – δεν έγινε δεκτή- από τους Εγγλέζους και τον Σκόμπυ μονομερώς, ώς δεν είχαν δικαίωμα ( πραξικοπηματικά ) να αναιρέσουν την Εθνική συμφωνία. Ακόμη και για το πρόσωπο του επιτελάρχη ΝΟ2 του νέου Εθνικού στρατού , που είχαν συμφωνήσει μέσα στην κυβέρνηση, οι Εγγλέζοι δεν συμφώνησαν.
Ο Παπανδρέου ώς πρωθυπουργός βρέθηκε σε κενό, εξ αιτίας της παρέμβασης- μη δικαιωματικά των Εγγλέζων.
Αρχικά εγκρίθηκε απ τον ίδιο τον Γεώργιο Παπανδρέου και την κυβέρνηση, η πραγματοποίηση του συλλαλητηρίου της 3ης Κυριακής Δεκεμβρίου του 1944 , που το ΕΑΜ- ΚΚΕ ήθελε να κάνει αισθητή την διεκδικητική παρουσία του στις αμέσως μεταπολεμικές εξελίξεις , απέαντι στις ώς τότε όλο τον Νοέμβριο του 1944 παρεμβλάσεις μονομερώς των Άγγλων.
Στην αστυνομία πόλεων , οι Εγγλέζοι δεν είχαν εμπιστοσύνη να αναθέσουν ρόλο ΟΠΛΙΣΜΈΝΩΝ αντιπάλων του ΕΑΜ, μέσα στην Αθήνα. Διότι καθ όλη την κατοχή η πείνα στην Αττική είχε περιελάβει και τους άνδρες της αστυνομίας πόλεων- όχι την επαρχιακή χωροφυλακή- και οι ασρτυνομικοί των πόλεων είχαν προσχωρήσει και αντιστασιακά στο ΕΑΜ. Για την προγραμματισμένη ένοπλη αντιπαράθεση με το ΕΑΜ ο Σκόμπυ και οι κυρίαρχες ομάδες των μαυραγοριτών και συνεργατών των Γερμανών , είχαν αρχίσει και και έφεραν στην Αθήνα άνδρες της χωροφυλακής απ την Επαρχία. Ταυτόχρονα για κάθε λογής ποινικό εγκληματία ώς τότε- οι ομάδες του Σκόμπυ και πολιτευτές της Αθήνας- Αττικής και της πέριξ Στερεάς Ελλάδας, υπόσχονταν αμνηστεία αν συμμετείχαν στην οπλισμένη στρατιωτική δύναμη της χωροφυλακής που συγκεντρωνόνταν στην Πρωυτεύουσα. Βλέποντας τα χάλια αυτά , πολλοί άνδρες της αστυνομίας πόλεων παραιτούνταν απ το σωμα, γιατί ένοιωθαν ότι θα αποτελούσαν θύματα των κατσαπλιάδων της χωροφυλακής που μαζέυονταν στην πρωτεύουσα και των ποινικών που επάνδρωναν αυτά τα ένοπλα σώματα ώς χωροφυλακή, υπό την ρήτρα αμνηστείας.
Και την 3η Δεκεμβρίου του 1944, πυροβόλησαν την άοπλη συγκέντρωση συλλαλητήριο κύρια άρχισαν το πύρ κατά μέτωπο οι χωροφύλακες μέσα απ την μάντρα του κτρίου της Γενικής αστυνομικής δνσης Κτίριο Παπούδωφ. Και κατόπιν έπεσαν και τα διασταυρούμενα πυρά απ τα παράθυρα του κτιρίου της Βουλής, απ τους άνδρες της Χ που είχαν μέσα ταμπουρωθεί.
Η φωτογραφία απ το δίπατο τότε Γκραν Βρεττάνια, με τους χωροφύλακες ακροβολισμένους μέσα απ την μάντρα του Κτιρίου Παπούδωφ ( Βασ. Σοφίας 1 και Πανεπιστημίου ) είναι σαφής.
Για τα πυρά απ τα παράθυρα της βουλής, η δημόσια μαρτυρία του οπλίτη της Χ Ν Φαρμάκη ( άκουσα απ τα διπλανά παράθυρα τα όπλα να οπλίζουν, και εγώ το είχα οπλισμένο ) είναι σαφής.
Το ειρηνικό συλλαλητήριο- μαρτυρία των ίδιων των Εγγλέζων αυτοπτών και του Αμερικανού αυτόπτη- χτυπήθηκε εν ψυχρώ απ τους χωροφύλακες- τους εγκληματίες ποινικούς- και τους Χίτες.
Στην ταράτσα του κτιρίου των Γραφείων του ΚΚΕ ( Όθωνος 6 ώς σήμερα το κτίριο) υπήρχε ο βαρύτατος οπλισμός με μυδράλια και όλμους , που με εντολή της ηγεσίας του κκε δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Την 7ην ημέρα Πέμπτη Δεκεμβρίου του 1944 ( 4 μέρες μετά το ματοκύλισμα του ειρηνικού συλλαλητηρίου), η ηγεσία του κκε δεν απεφάσισε να ακούσει την πρόταση του Θανάση Χατζή ( μέλος της ηγετικής ομάδας), για την κατάληψη των Αθηνών, που ήταν υπόθεση μισής μέρας αν χρησιμοποιούνταν οι δυνάμεις και ο οπλισμός του ΕΛΛΑΣ- ΚΚΕ.
Οι Εγγλέζοι, ώς υπουργείο εξωτερικών και υπουεγειο αποικιών, ήδη απ΄το καλοκαίρι του 1944 είχαν ετοιμάσει σχέδιο για την συνεργασία με την κυβέρνηση των Εαμιτών και κκε, εφ όσον – από το φθινόπωρο του 1944 θεωρούσαν χαμένη την Αθήνα.
Ο Θανάσης Χατζής ήταν σαφής, και έφυγε απ την ζωή με το παράπονο αυτό.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου ( ο Τσώρτσιλ έστειλε μήνυμα να τον κλείσουν ώς πρωθυπουργό σε ένα δωμάτιο ώς πρωθυπουργό), όταν υπέβαλε την παραιτησή του στον Σκόμπυ αρχή Δεκεμβρίου του 1944.
Και ο Γεώργιος Παπανδρέου έμπειρος δεν έλεγε ούτε ήθελε να πάθει τα ίδια, μετά τον Ιούνιο του 1964 , και το σαφες ( χέσιμο της κυβερνησής σας και του συνταγματό σας ) που του απέστειλε ο Τζόνσον απ την Ουάσιγκτων.