Επιτροπή Πρέβεζα: Ιστορία- Πολιτισμός-Περιβάλλον: Μνημεία του πολιτισμού μας σε κίνδυνο

Η Επιτροπή Πρέβεζα: Ιστορία- Πολιτισμός-Περιβάλλον, στην προσπάθειά της να αναδείξει σημεία της περιοχής μας με ιδιαίτερη σημασία, αλλά και που χρήζουν του ενδιαφέροντος μας βρέθηκε στο χωριό Ριζοβούνι, προκειμένου να επισκεφτεί τον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου. Το χωριό βρίσκεται στη μικρή Λάκκα Σουλίου, λίγα χιλιόμετρα από το Θεσπρωτικό. Είναι αμφιθεατρικά χτισμένο και παλαιότερα έφερε την ονομασία Ποδογόρα, που στα σλάβικα σημαίνει «στα ριζά του βουνού, στους πρόποδες».

Ο ναός του Αγίου Νικολάου, είναι ένας αρκετά μεγάλος ναός, στο ρυθμό της τρίκλιτης θολωτής Βασιλικής, με νάρθηκα και γυναικωνίτη. Υπάρχουν μάλιστα ακόμη τα καφασωτά που βρισκόταν μπροστά από τον γυναικωνίτη. Πάνω από την βόρεια πόρτα του ναού, βρίσκεται χαραγμένη η χρονολογία 1867, κατά την οποία φαίνεται πως ξεκίνησε η ανέγερση του ναού, ενώ ολοκληρώθηκε το 1870. Στον ανατολικό τοίχο του ναού, βρίσκονται εντοιχισμένες στρογγυλές, σκαλισμένες πέτρες εκ των οποίων η μία φέρει σταυρό και ημισέληνο και η άλλη σταυρό.

Κατά την δεκαετία του 1960, έγιναν εκτεταμένες επεμβάσεις στο ναό, επιφέροντας συνάμα και κάποιες αλλοιώσεις στην αρχική του μορφή. Κατασκευάστηκε στέγαστρο έξω από τον ναό, με κολώνες από σκυρόδεμα, και επίσης από σκυρόδεμα έγινε νέο πάτωμα στον γυναικωνίτη, αντικαθιστώντας το παλαιότερο ξύλινο. Το κωδωνοστάσιο του ναού κατασκευάστηκε το 1965-1966. Ο ναός υπέστη ζημιές από ισχυρό σεισμό που έπληξε την περιοχή το 1981, οι οποίες επισκευάστηκαν πρόχειρα.

Το εσωτερικό του ναού εντυπωσιάζει με την μεγαλοπρέπεια της κατασκευής και το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Κοσμείται με τοιχογραφίες που έγιναν λίγο μετά την αποπεράτωση του, ωστόσο, όπως φαίνεται από επιγραφές πάνω σε αυτές, έχουν δεχτεί εκτεταμένες επιζωγραφίσεις, κατά το 1920. Οι τοιχογραφίες είναι πραγματικά εντυπωσιακές, με ζωηρά αλλά αρμονικά χρώματα. Σε πολλά σημεία όμως, έχουν αλλοιωθεί από υγρασία ή άλλες αιτίες, ενώ αλλού είναι εξαιρετικά δυσδιάκριτες ή τελείως καλυμμένες από μαύρη καπνιά.

Θεωρούμε απαραίτητη την άμεση συντήρηση των τοιχογραφιών, ώστε να αποτραπεί επιπλέον φθορά και να μπορούμε να θαυμάσουμε σε όλο του το μεγαλείο, ένα ακόμη μνημείο της περιοχής μας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο παλαιότερος ναός του Αγίου Νικολάου, πού βρίσκεται λίγο δυτικότερα από τον καινούργιο. Επιγραφή που φέρει τη χρονολογία 1848, βρίσκεται εντοιχισμένη σε αυτόν, όμως δεν είναι γνωστό αν αναφέρεται στην οικοδόμηση ή σε μεταγενέστερη αναμόρφωση του ναού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι λαϊκές τοιχογραφίες που σώζονται στο ιερό του ναού, ζωγραφισμένες με έντονα φωτεινά χρώματα.

Εξαιρετικά όμορφη η απεικόνιση της αποκαθήλωσης, που συγκινεί με την απλότητά της. Δυστυχώς όμως, ο μικρός αυτός ναός σήμερα καταρρέει. Πρέπει οπωσδήποτε, σύντομα να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, προκειμένου να εμποδιστεί η ολοκληρωτική καταστροφή.

Απευθύνουμε λοιπόν ως Επιτροπή, έκκληση για τον αποκατάσταση των τοιχογραφιών και τη σωτηρία του μικρού ναού. Η έκκληση αυτή δεν απευθύνεται με σκοπό να αντικαταστήσουμε καθοιονδήποτε τρόπο τους ειδικούς και τους επιστήμονες, των οποίων τις γνώσεις σεβόμαστε πλήρως, αλλά ως πολίτες που σεβόμαστε την ιστορία και τον πολιτισμό, πιστεύουμε ακράδαντα πως αρκετά μνημεία χάσαμε ή αγνοήσαμε μέχρι σήμερα. Θα προσπαθούμε διαρκώς για την ανάδειξη των μνημείων, αλλά και την δημοσιοποίηση των προβλημάτων.

Κείμενο-φωτογραφίες: Τσώλης Α. Ευάγγελος