Η προτομή του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στο πάρκο παραλίας
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879) ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού και ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, από πατέρα ηπειρωτικής καταγωγής. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα. Ύστερα πήγε στη Γαλλία και στην Ιταλία και σπούδασε νομικά. Το επάγγελμα του δικηγόρου δεν το εξάσκησε ποτέ. Αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση. Ήταν πλούσιος κι έμενε στο γραφικό νησάκι Μαδουρή. Απέκτησε τον τίτλο του εθνικού ποιητή, ως ο πρώτος που έσκυψε «στις εγχώριες πηγές με την απόφαση να κάνει ελληνική ποίηση». (Πηγή: Βικιπαίδεια)
Έχει γράψει ο Κωστής Παλαμάς για το Βαλαωρίτη: «Στο Βαλαωρίτη όλα ζωντανεύουν με ζωήν ανθρώπινη, από τα πουλιά και τα λουλούδια, ίσα με τα σπαθιά και τα βόλια. Παρμένος από το δημοτικό τραγούδι, ένας ανθρωπομορφισμός την εμψυχώνει την ποίηση τούτη. Μα το πολύ και το κύριο που τη χαρακτηρίζει θα έπρεπε ακριβέστερα να σημειωθεί. Οι εκφραστικές πηγές των ποιητών: η καρδιά· καίεται και ζεσταίνει· η σκέψη· εκθέτει και συνθέτει· η φαντασία· βλέπει και πλάθει· το μέτρο ρυθμίζει και ιδανικεύει. Ο ποιητής ζωγραφίζει· ο ποιητής ρητορεύει· Γλώσσα και ύφος, υδρίες και κύπελλα που μας κουβαλούν και μας τα προσφέρουν από τις διάφορες αυτές πηγές τα ποιητικά νάματα. Αλλά συχνά τα λαγήνια τούτα και τα ποτήρια καταντά να έχουν ομορφιά και να παίρνουν γοητεία δική τους, ανεξάρτητ” από την ουσία που τα γιομίζει· γίνονται κι αυτά πηγές. Το πιο πολύ και το κύριο που καταντά να χαρακτηρίζη το στίχο του Βαλαωρίτη, σα να είναι, ξέχωρα, η λέξη που ξεχύνεται και πλημμυρίζει και σέρνει ονόματα κάθε είδους, κύρια, επίθετα, προσηγορικά, ουσιαστικά, συχνά πυκνά συνώνυμα, ονόματα τόπων πραγμάτων, υποκειμένων, αρμάτων, κατορθωμάτων…» (Πηγή: Α. Βαλαωρίτη Άπαντα, Γ. Μέρμηγκας, Ιστορικές Εκδόσεις Λογοτεχνίας)
«Αν εξεράθη το κλαρί, πάντα χλωρή ειν” η ρίζα
και μένει πάντα ζωντανό ή ρόβι φαγ” ή βρίζα
αυτό το βόϊδι το μανό, π” όσο βαθειά ρουχνίζει
τόσο εύκολα μυγιάζεται κι” ανεμοστρoβιλίζει
και που το κράζουνε Λαό. Θα σπάση το καρύκι
και θα προβάλη με φτερά μια μέρα το σκουλήκι.
Τότε, πουλί το σερπετό ποιός ξέρει που θα φτάσει! …»
[Το αρχοντικό του ποιητή στο νησάκι Μαδουρή, απέναντι από το Νυδρί. Σήμερα ανήκει στα δισέγγονά του Νάνο Βαλαωρίτη και Ελένη Καραπαναγιώτη]
