Χειμωνιάτικο σουρρεαλιστικό τοπίο… και μια αληθινή ιστορία
Κάπου στην Λευκάδα. Μια τηλεόραση σ” ένα λιοστάσι. Όχι δεν το σκηνοθετήσαμε, όπως ίσως περάσει από το μυαλό κάποιων, για τις «ανάγκες» της σελίδας.
Να σας διηγηθούμε, αν θέλετε, την ιστορία. Το ψάξαμε. Ακούστε την:
Η τηλεόραση λοιπόν είναι γερμανική, μάρκας SABA (Schwarzwälder-Apparate-Bau-Anstalt), οι ηλικιακά μεγαλύτεροι θα την θυμούνται σίγουρα. Η εταιρεία δεν υπάρχει πια, το τελευταίο τμήμα της έκλεισε το 2007. Η εταιρεία αυτή συνέβαλλε τα μέγιστα στην ευρεία διάδοση της τηλεόρασης. Το 1967 κατασκεύασε την πρώτη έγχρωμη τηλεόραση, βασισμένη στο σύστημα Pal (Phase Alteration Line), όπως αυτή της φωτογραφίας.
Πάμε παρακάτω: το 1960 υπογράφεται η ελληνογερμανική συμφωνία «Περί απασχολήσεως Ελλήνων εργατών στη Γερμανία». Έτσι αρχίζει η μεγάλη έξοδος, η ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου, η αιμορραγία της χώρας μας από το πιο παραγωγικό της εργατικό δυναμικό. Κοντά ένα εκατομμύριο οι Έλληνες που θα φτάσουν ως Γκάσταρμπάιτερ (Gastarbeiter = φιλοξενούμενοι εργάτες) στη Γερμανία, μεταξύ αυτών και εκατοντάδες Λευκαδίτες. Κάπως έτσι έφτασε εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και ο ιδιοκτήτης της τηλεόρασης, ο συμπολίτης μας Μάριος Κ.
Δύσκολοι καιροί τότε για τους μετανάστες, αγρότες στην πλειοψηφία τους οι περισσότεροι, κλήθηκαν να δουλέψουν μέσα σε αντίξοες συνθήκες σε κάθε λογής ανήλιαγα εργοστάσια. Πρώτη φορά τα έβλεπαν στη ζωή τους. Πολλοί δεν άντεξαν, επέστρεψαν γρήγορα, κάποιοι τους πρώτους κιόλας μήνες. Ο Μάριος της ιστορίας μας έκανε υπομονή κάποια χρονάκια, εργάστηκε σκληρά, κατόρθωσε να εξοικονομήσει κάποια χρηματάκια. Επαναπατρίζεται γύρω στο 1968. Φέρνοντας πίσω στην πατρίδα και το απόκτημά του, την έγχρωμη SABA, σπάνιο πράγμα την εποχή εκείνη στα μέρη μας, δεν ξέρω αν υπήρχαν και κανάλια τότε.
Όλα αυτά τα χρόνια βολεύτηκε, δεν την άλλαξε, εγγυημένη παλιά τεχνολογία Made in Germany. Ό,τι το καλύτερο. Με τα χρόνια γέρασε ο Μάριος, γέρασε και η τηλεόραση, την προσπέρασε η τεχνολογία, έκανε όμως ακόμη καλά τη δουλειά της. Συνταίριαξαν σίγουρα, ως συμβαίνει συνήθως δύσκολος ο χωρισμός.
Δεν την αποχωρίστηκε ο Μάριος, τόσα και τόσα είδε στην οθόνη της, κρίμα είναι θα είπε, ψυχή θα “χει κι αυτή. Δεν θέλησε να την «πετάξει», δεν σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, θα σκέφτηκε… Μη σκεφτείτε όμως ότι τα έχει χαμένα, τετρακόσια τα “χει. Την έστησε λοιπόν στο χωράφι του, στο λιοστάσι του, πιο πέρα από το σπίτι του. Θέλει να την βλέπει, την βλέπει, περνά συχνά από εκεί για δουλειές και θα ήθελε λέει να την βλέπει για όσο καιρό του έχει μείνει ακόμα να ζήσει…
Έτσι μας πρόκυψε και μας το θέμα, περνώντας τυχαία από εκεί. Μας κίνησε την περιέργεια, το ψάξαμε ως συνήθως, χώνοντας καμιά φορά τη μύτη μας εκεί που δεν μας σπέρνουν. Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία και είναι πραγματική, όπως πραγματικό είναι και το όνομα…
[Gallery not found]
Θα έπρεπε,ίσως, να επισημανθεί και το γεγονός ότι οι «Gastarbeiter» αποκαλούνταν ως «τεμάχια» στη γερμανική, με ό,τι μπορεί αυτός ο όρος να σημαίνει τόσο για τη γερμανική όσο και για την ελληνική κουλτούρα. Η δεκαετία εκείνη όμως δε σημαίνει ότι οι Γερμανοί άνοιξαν διάπλατα τις αγκάλες τους ταυτόχρονα με τις πόρτες στην Ελλάδα, πόσο μάλλον όταν εδώ οι Αρχές διαπίστωναν ότι ο …»φιλόδοξος» που θέλει να ξενιτευτεί για ένα καλύτερο αύριο γι” αυτόν και την οικογένειά του …»έμπαζε» από αριστερά. Ούτε διαβατήριο δεν τους έδιναν. Υπήρξατε, το αναφέρετε, μετανάστης, και ενδεχομένως θα έχετε γνώση για τα λεγόμενα «Heime» των εργοστασίων. Άλλωστε, τα χρόνια που κάποιοι «αριστεροί» έβγαιναν, κάποιοι άλλοι αριστεροί όχι μόνο δεν έβγαιναν, αλλά κόντευαν να επανακκινήσουν τα …κοινωφελή έργα στα ξερονήσια.
Εννοείται -για να μην υπάρχει παρερμηνεία- τα όσα αναφέρω δεν έχουν καμία σχέση με το πρόσωπο που αναφέρετε στην ανάρτησή σας.
Έζησα κ. Γατή, για κάμποσα χρόνια στην αρχή, σε Wohnheim της Veith-Pirelli (στο Breuberg-Sandbach, στο Odenwaldkreis). Λεγόταν -είχαν και ταμπέλες- Haus Athen, απέναντι ακριβώς στα δέκα μέτρα το Haus Ankara και πιο δίπλα το Haus Rom με το Haus Madrid. Ορθογώνια, πρόχειρα κατασκευασμένα, για τις ανάγκες τότε στέγασης των Gastarbeiter, διώροφα κτίρια με κοινόχρηστη κουζίνα σε κάθε όροφο και μπάνιο.
Το κάθε κτίριο 20 δωμάτια, και στο κάθε δωμάτιο τέσσερα άτομα σε διπλά κρεβάτια. 80 περίπου νωματαίοι σε κάθε κτίριο. Και σκεφτείτε να δουλεύουν 3 διαφορετικές βάρδιες στο λαστιχάδικο: πρωινή (5.30π.μ.-1.30μ.μ.), απογευματινή (1.30μ.μ.-9.30μ.μ.), νυχτερινή (9.30μ.μ.-5.30π.μ.). Όλες οι εθνικότητες: Έλληνες, Ισπανοί, Ιταλοί, Τούρκοι, Σέρβοι, Μαροκάνοι… Άλλος να κοιμάται, άλλος να ξυπνάει, άλλος να μαγειρεύει, άλλος να ακούει μουσική…
Για όσους δεν ξέρουν… Και ξέρετε, υπήρχαν και χειρότερα. Κάποιοι δε γύρισαν ποτέ, έγιναν «ένα» με την ΜΑΝ, αργότερα αλλού, αλλού κι αλλού … και μείναν εκεί, και μένουν εκεί ακόμα. Ίσως για εκείνους που γνωρίζω να ισχύει ότι η Ελλάδα πάντα πληγώνει, όχι σα μάνα από φόβο, αγάπη κι αγωνία, αλλά σαν μητριά.