Όταν τα νοικοκυριά πάνε για «κούρεμα» μέσω Ειρηνοδικείου

Μέχρι πριν από δύο χρόνια έπαιρνε έναν καλό μισθό: 1300 ευρώ σταθερά συν κάποια χρήματα από υπερωρίες. Το ποσό αυτό τού επέτρεψε να ονειρευτεί ένα δικό του σπίτι για την οικογένειά του. Πήρε λοιπόν από τράπεζα ένα στεγαστικό δάνειο 170.000 ευρώ και ένα καταναλωτικό δάνειο 50.000 ευρώ και αγόρασε ένα σπίτι στα Γιάννενα.

Κάθε μήνα έπρεπε να πληρώνει συνολικά 900 ευρώ σε δάνειο. Κουτσά στραβά τα έβγαζε πέρα. Ήρθαν όμως τα μνημόνια και η οικονομική κρίση, και ο μισθός του έπεσε στα 800 ευρώ, ενώ «κόπηκαν» και οι υπερωρίες. Άρχισε να βγάζει δηλαδή λιγότερα από όσα έπρεπε να πληρώνει. Είδε να υπάρχει μια διέξοδος στον νόμο 3869/2010 για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων. Και όντως ο νόμος αυτός του έδωσε τη λύση και την ελπίδα να αντέξει το νοικοκυριό του στην κρίση, με τα σημερινά δεδομένα τουλάχιστον.

Σήμερα πληρώνει για τα δάνειά του 450 ευρώ, τα μισά δηλαδή. Το κούρεμα των χρεών του επήλθε με μία και μοναδική προϋπόθεση: Να είναι συνεπής στην καταβολή των δόσεων του στεγαστικού δανείου για τα επόμενα 20 χρόνια (και για τέσσερα χρόνια όσον αφορά το καταναλωτικό δάνειο, στο οποίο περιλαμβάνονται και πιστωτικές κάρτες).

Τα χρέη του κατά 50% τα «κούρεψε» τον περασμένο Σεπτέμβριο το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων, στο οποίο είχε προσφύγει για τη ρύθμιση των οφειλών του. Εκείνον το μήνα, το δικαστήριο «κούρεψε» αρκετά χρέη που έχουν νοικοκυριά προς τις τράπεζες (σχεδόν 20 υποθέσεις), σε άλλα περισσότερο και σε άλλα λιγότερο, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του κάθε νοικοκυριού.

Υπήρχαν βέβαια και περιπτώσεις που το αίτημα για «κούρεμα» δεν έγινε αποδεκτό. Τα επόμενα «κουρέματα» σε χρέη νοικοκυριών θα έρθουν στα τέλη Φεβρουαρίου, καθώς θα γίνει η νέα συνεδρίαση του δικαστηρίου για τέτοιες υποθέσεις. Στο Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων μέχρι σήμερα έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 150 αιτήσεις φυσικών προσώπων που ζητούν δικαστική ρύθμιση των χρεών τους. Μέσω του νόμου 3869/2010 οι υπερχρεωμένοι νοικοκύρηδες έχουν μια δεύτερη ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα αρκεί να αποδείξουν ότι πραγματικά δεν μπορούν να πληρώσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες. Αν το αποδείξουν, θα μπορέσουν να ρυθμίσουν την εξόφληση των χρεών αλλά και να απαλλαγούν από σημαντικό μέρος αυτών, ληξιπρόθεσμων και μη.

Ο σχετικός νόμος ενεργοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2011. Από τότε άρχισαν να κατατίθενται και οι πρώτες αιτήσεις. Τους τελευταίους μήνες, όμως, το ενδιαφέρον των πολιτών είναι μεγαλύτερο, λόγω και των ευνοϊκών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί ήδη και έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Αποδέκτες των οικονομικών αδιεξόδων των πολιτών έχουν γίνει τόσο ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιωαννίνων όσο και ο Συμπαραστάτης του Πολίτη της Περιφέρειας Ηπείρου, όπου σχεδόν καθημερινά οι πολίτες, απεγνωσμένοι, καταφεύγουν για να ζητήσουν βοήθεια. Ήδη οι δύο φορείς προσφέρουν δωρεάν νομική βοήθεια στους πολίτες κατά το πρώτο στάδιο των αιτημάτων τους προς τις τράπεζες.

Οι αιτήσεις

Δεδομένης της οικονομικής κατάστασης που επικρατεί, οι 150 αιτήσεις που έχουν γίνει στο Ειρηνοδικείο δεν μπορούν να θεωρηθούν ένας ικανοποιητικός αριθμός. Εκτιμάται ότι αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: Πρώτον υπάρχουν πολίτες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα όχι να τακτοποιήσουν τα χρέη τους αλλά ούτε και να προχωρήσουν στην προσφυγή προς το Ειρηνοδικείο. Δεύτερον, πολλοί πολίτες δεν γνωρίζουν το περιεχόμενου του ευνοϊκού αυτού νόμου και προχωρούν σε απευθείας ρύθμιση των χρεών με τις τράπεζες, χωρίς να υποβάλουν αίτημα στο δικαστήριο. Αυτή η απευθείας ρύθμιση μεταφράζεται σε πάγωμα των δόσεων για δύο χρόνια, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Ούτε «κούρεμα», ούτε διαγραφή χρεών.

Είναι εύλογο βέβαια ότι οι τράπεζες δεν ενημερώνουν τους πελάτες τους για την εναλλακτική λύση της δικαστικής διεξόδου. Ενδεικτικό στοιχείο της στάσης τους είναι ότι αρνούνται οποιαδήποτε προσπάθεια εξωδικαστικού συμβιβασμού με τους οφειλέτες πριν φτάσουν οι υποθέσεις στα Ειρηνοδικεία.
Όταν οι υποθέσεις φτάσουν στα Ειρηνοδικεία, οι πολίτες που πετυχαίνουν μεγαλύτερο «κούρεμα» είναι αυτοί που έχουν μία και μοναδική κατοικία, πέραν του μειωμένου εισοδήματος. Όταν υπάρχει δεύτερη κατοικία, το δικαστήριο ακολουθεί τη διαδικασία της εκποίησης της κατοικίας αυτής και στη συνέχεια προβαίνει στο ανάλογο «κούρεμα». Στο Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων, δεν έχουν καταγραφεί τέτοιες περιπτώσεις ακόμα. Σημαντικό είναι επίσης το στοιχείο ότι ο αντίδικος, οι τράπεζες, έχει το δικαίωμα να κάνει έφεση. Η απόφαση όμως του Ειρηνοδικείου είναι άμεσα εκτελεστή. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο δρόμος των εφέσεων δεν επιλέγεται συχνά. Οι τράπεζες μπορεί να αντιδρούν σε αυτόν τον νόμο, αλλά από την άλλη πετυχαίνουν την ταχύτερη έναρξη αποπληρωμής του χρέους, έστω και «κομμένου».

Σημειωτέον δε ότι το ιδιωτικό «κούρεμα» χρεών δεν είναι κάτι άγνωστο στον υπόλοιπο κόσμο. Ισχύει στις ΗΠΑ από το 1978, στην Αγγλία, στην Ιαπωνία και στη Δανία από το 1982, σε Ελβετία, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία από το 1994, σε Γερμανία από το 1999, σε Πορτογαλία από το 2004 κ.λπ.

Πηγή: ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ