Η εαρινή επίθεση στις συντάξεις – Του Ηλία Π. Γεωργάκη

Από τις συντάξεις του Μαΐου θα αρχίσουν οι αναδρομικές περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις και οι παρακρατήσεις θα γίνουν σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Οι νέες περικοπές στις κύριες συντάξεις αφορούν από 1-1-2012 σε όλα ανεξαιρέτως τα ασφαλιστικά ταμεία. Ο σχετικοί νόμοι δημοσιευθήκαν στην εφημερίδα της κυβέρνησης (ν. 4051 και 4052/2012) και αναμένονται να εκδοθούν οι σχετικοί εγκύκλιοι. Έτσι:

1. Τα ποσά της κύριας σύνταξης που υπερβαίνουν τα 1300 ευρώ και καταβάλλονται από τους φορείς του υπουργείου Εργασίας και από την Τράπεζα της Ελλάδος (σσ αφορά όλα τα ασφαλιστικά ταμεία) μειώνονται κατά 12% απο 1-1-2012. Η μείωση αυτή καταλαμβάνει το 50% του συνολικού ποσού κύριας και επικουρικής σύνταξης που χορηγείται από το ΕΤΑΤ και το ΕΤΕΑΜ σε συνταξιούχους προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος. Για τη μείωση λαμβάνεται υπόψη το ποσό της κύριας σύνταξης που προκύπτει μετά την παρακράτηση από το συνολικό ποσό της μηνιαίας σύνταξης της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων (2010 και 2011) καθώς και της μείωσης των κυρίων συντάξεων (ν. 4024/2011). Το ποσό της κύριας σύνταξης μετά και την παραπάνω μείωση δεν μπορεί να υπολείπεται των 1300 ευρώ. Όταν δικαιούχοι για τη σύνταξη λόγω θανάτου είναι περισσότεροι του ενός, το ποσό πέραν των 1300 ευρώ του συνολικού ποσού σύνταξης, μειώνεται κατά το ως άνω ποσοστό. Το εναπομείναν ποσό σύνταξης επιμερίζεται κατά τα ποσοστά των δικαιοδόχων.

2. Από 1.1.2012 για τους συνταξιούχους του δημοσίου γενικά αναπροσαρμόζονται με μείωση κατά 12% το ποσό της μηνιαίας κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1300 ευρώ. Για τον προσδιορισμό του συνολικού ποσού της σύνταξης λαμβάνεται υπόψη το ποσό της μηνιαίας βασικής σύνταξης καθώς και τα συγκαταβαλόμενα με αυτή ποσά του επιδόματος εξομάλυνσης (ν. 3670/2008) και της προσωπικής και αμεταβίβαστης διαφοράς αφαιρούμενων των ποσών της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων (ν. 4002/2011) και της μείωσης που έγινε το 2011(ν. 4024/2011). Εξαιρούνται όσοι λαμβάνουν με τη σύνταξή τους επίδομα ανικανότητας και οι συνταξιούχοι που έχουν ανάπηρο σύζυγο ή ανάπηρο τέκνο σε ποσοστό άνω του 80% και άνω. Επίσης εξαιρούνται οι συνταξιούχοι του δημοσίου οι οποίοι είναι ανίκανοι για την άσκηση κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος κατά ποσοστό 80% και άνω. Στις περιπτώσεις καταβολής στο ίδιο πρόσωπο δύο ή περισσότερων συντάξεων από το δημόσιο, η μείωση του 12% για άνω των 1300 ευρώ διενεργείται επί του συνολικού ποσού των συντάξεων. Η ρύθμιση της μείωσης εφαρμόζεται και στους υπάλληλους των ΟΤΑ και των άλλων ΝΠΔΔ που διέπονται από το ίδιο με τους δημοσίους υπαλλήλους καθεστώς.

3. Απο 1.1.2012 τα καταβαλλόμενα ποσά συντάξεων από το ΝΑΤ μειώνονται κατά ποσοστό 7%.

4. Τα καταβαλλόμενα ποσά συντάξεων από το ΕΤΕΑΜ (επικουρικό μισθωτών-ΙΚΑ), του ΤΕΑΙΤ (επικουρικό ιδιωτικού τομέα), ΤΕΑΔΥ (επικουρικό δημοσίου), το ΤΕΑΔΥ (επικουρικό δημοσίου) καθώς και τους τομείς του: ΤΕΑΠΟΚΑ (εργαζόμενοι φορέων κοινωνικής ασφάλισης) και του ΤΑΔΚΥ (δημοτικών-κοινοτικών υπαλλήλων), του ΕΤΑΤ (τραπεζοϋπαλλήλων), του ΤΑΥΤΕΚΩ (ΔΕΚΟ) και του κλάδου ασφάλισης προσωπικού ΔΕΗ του ΤΑΥΤΕΚΩ, μειώνονται από 1-1-2012 ως εξής:

— Οι συντάξεις έως 250 ευρώ κατά ποσοστό 10% στο συνολικό ποσό. Το ποσό της σύνταξης μετά την μείωση δεν μπορεί να υπολείπεται των 200 ευρώ.

— Οι συντάξεις από 250,01 ευρώ έως και 300 ευρώ μειώνονται κατά 15% στο συνολικό ποσό. Το ποσό της σύνταξης μετά την μείωση δεν μπορεί να υπολείπεται των 225 ευρώ.

— Οι συντάξεις από 300,01 και άνω μειώνονται κατά 20% στο συνολικό ποσό. Το ποσό της σύνταξης μετά την μείωση δεν μπορεί να υπολείπεται των 255 ευρώ.

Διευκρινίζεται ότι τα ποσοστά των παραπάνω μειώσεων καταλαμβάνουν και το 50% του συνολικού ποσού κύριας και επικουρικής σύνταξης που χορηγείται από το ΕΤΑΤ και το ΕΤΕΑΜ σε συνταξιούχους προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος. Επίσης διευκρινίζεται ότι οι μειώσεις τόσο στις κυρίες όσο και στις επικουρικές συντάξεις δεν αφορούν συνταξιούχους λόγω αναπηρίας ή γήρατος που λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το επίδομα απολύτου αναπηρίας κα. Στο ίδιο σχέδιο νόμου ορίζεται ότι οι αναδρομικές, από 1-1-2012, μειώσεις θα παρακρατούνται σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από τη σύνταξη Μαΐου 2012.

5. Καθιερώνεται νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων από το 2015 ενώ δημιουργούνται «ατομικές μερίδες» για τους ασφαλισμένους. Προβλέπεται η δημιουργία ενός ενιαίου επικουρικού ταμείου (ΕΤΕΑ), ενώ όσοι φορείς πουν «όχι» στην ενοποίηση θα τα…βγάλουν πέρα μόνοι τους. Μέσα στον επόμενο μήνα θα υπάρξει υπουργική απόφαση που θα καθορίζει μια σειρά ανοιχτών θεμάτων για τον υπολογισμού των συντάξεων στο νέο φορέα. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως «με απόφαση του υπουργού Εργασίας αναπροσαρμόζεται ετήσια η σύνταξη με στόχο τη μη δημιουργία ελλειμμάτων στο ταμείο». Για τους ασφαλισμένους μέχρι το τέλος του 2000 που θα συνταξιοδοτηθούν μετά το 2015 το ποσό της σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα:

-Tου τμήματος της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισης μέχρι και το 2014 με βάση το ισχύον σύστημα

-Του τμήματος της σύνταξης που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης μετά το 2015 το οποίο διαμορφώνεται από μία σειρά παραγόντων (π.χ. από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά μέχρι την απόδοση των εισφορών).

6. Σύμφωνα με το νέο νόμο στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) θα ασφαλίζονται από την 1η Ιουλίου οι μισθωτοί του ιδιωτικού, του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, των ΔΕΚΟ και των τραπεζών ενώ οι συντάξεις των ασφαλισμένων από την 1/1/2001 και μετά θα υπολογίζονται με βάση ατομικούς συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς. Ο νόμος προβλέπει:

– Την ένταξη από την 1η Ιουλίου στο ΕΤΕΑ του ΕΤΕΑΜ, του ΤΕΑΙΤ, του ΤΕΑΔΥ, του ΕΤΑΤ και του ΤΑΥΤΕΚΩ. Μέχρι την έναρξη λειτουργίας του ΕΤΕΑ δίνεται η δυνατότητα στις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των κλάδων των ασφαλισμένων στα παραπάνω ταμεία να αποφασίσουν την αυτοεξαίρεσή τους από την ενοποίηση. Και μέχρι τις 31/12/2012 το δικαίωμα άλλων οργανώσεων κλάδων που εξαιρούνται της ενοποίησης, να ζητήσουν την ένταξή τους στο ΕΤΕΑ.

– Την αυτοδίκαιη μετατροπή σε αυτοδιαχειριζόμενα Ν.Π.Ι.Δ. υποχρεωτικής ασφάλισης όσων ταμείων επικουρικής ασφάλισης δεν ενταχθούν μέχρι τις 31/12/2012 στο ΕΤΕΑ.

– Τη λειτουργία του ΕΤΕΑ με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για τον κάθε ασφαλισμένο από την έναρξη λειτουργίας του ΕΤΕΑ και μετά, καταχωρούνται και τηρούνται σε ατομικές μερίδες. Στις ατομικές μερίδες των ασφαλισμένων που προέρχονται από τα εντασσόμενα ταμεία και κλάδους καταχωρούνται και οι καταβληθείσες εισφορές για χρόνο ασφάλισης από 1/1/2001 και εφεξής.

Πόροι του Ενιαίου Ταμείου θα είναι:

– Τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές (3% για τον ασφαλισμένο + 3% για τον εργοδότη προσαυξανόμενα κατά 1,25% + 0,75%, αντίστοιχα, για τους υπαγόμενους στα βαρέα και ανθυγιεινά και κατά 1% + 2% επιπλέον για τους υπαγόμενους στα υπερβαρέα.

– Τα έσοδα από κοινωνικούς πόρους και τα έσοδα από εισφορές υπέρ των ταμείων – τομέων και κλάδων που εντάσσονται στο ΕΤΕΑ, οι πρόσοδοι περιουσίας καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών καθώς και κάθε έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες γενικές διατάξεις νόμων. Ο Κανονισμός Ασφάλισης και Παροχών του νέου Ταμείου θα καθοριστούν με Π.Δ. που θα εκδοθεί εντός 3 μηνών από τη σύσταση του ΕΤΕΑ και αφού προηγηθεί η σύνταξη αναλογιστικής μελέτης.

Επίσης προωθούνται οι παρακάτω αλλαγές:

– Μέχρι τις 31 Μαρτίου θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων με το νέο σύστημα των προκαθορισμένων εισφορών και των ατομικών λογαριασμών. Δεν αλλάζει τίποτα για όσους συνταξιοδοτηθούν μέχρι 31/12/2014, ενώ όσοι συνταξιοδοτούνται μετά την 1/1/2015 θα έχουν διπλό τρόπο υπολογισμού της επικουρικής (ένα τμήμα με βάση όσα ισχύουν και σήμερα για το ποσοστό αναπλήρωσης + ένα δεύτερο τμήμα με το νέο σύστημα). Στο εξής, πάντως, οι συντάξεις του ΕΤΕΑ θα «αναπροσαρμόζονται» με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης «με στόχο τη μη δημιουργία ελλειμμάτων στο ταμείο».

– Έως τον Ιούνιο θα μειωθούν τα εφάπαξ, με βάση αναλογιστικές μελέτες, με στόχο την «εξαφάνιση» των ελλειμμάτων στα Ταμεία Πρόνοιας.

– Το Σεπτέμβριο θα μειωθούν οι συντάξεις του ΙΚΑ αν δεν έχουν βρεθεί έσοδα από τη μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες των εισφορών υπέρ ΙΚΑ.

Στο μεταξύ στο «κόκκινο», λόγω της οικονομικής κρίσης, βρίσκεται το ασφαλιστικό σύστημα και το ενδεχόμενο νέων περικοπών στις συντάξεις παραμένει ανοικτό. Σε περίπτωση που το 2013 δεν υπάρξει σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης δεν αποκλείει να υπάρξουν νέες μειώσεις.

Τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας δείχνουν ότι λόγω της αύξησης της ανεργίας και τις μειώσεις μισθών επέρχονται ετήσιες απώλειες στο ασφαλιστικό σύστημα ύψους 4,2 δισ. ευρώ. Παράλληλα τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι σημειώνεται αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων ενώ για να εξισορροπηθεί το σύστημα θα έπρεπε να γίνουν μειώσεις κυρίων συντάξεων της τάξης του 25% αντί του 12%. Εξάλλου, σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η νέα μείωση μισθών μαζί με την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και την έκρηξη της ανεργίας θα επιφέρουν για το 2012 απώλειες-σοκ στο ασφαλιστικό σύστημα ύψους 9 δισ. ευρώ σε σημείο -όπως τονίζει ο γενικός διευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ καθηγητής Σάββας Ρομπόλης- «να χρειάζεται νέα ασφαλιστική παρέμβαση το ερχόμενο φθινόπωρο!» «Το ασφαλιστικό από μια βραδυφλεγή βόμβα γίνεται.. πυρηνική», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ρομπόλης.

Χαρακτηριστική περίπτωση της δραματικής κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει τα ασφαλιστικά ταμεία είναι η περίπτωση του ΙΚΑ (του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της χώρας) στο οποίο από τα 2 δισ. ευρώ της κρατικής επιχορήγησης για το 2012 αντλήθηκε ήδη το 1 δισ. ευρώ! Ωστόσο όπως τονίζουν κύκλοι του ΙΚΑ έχει προβλεφθεί πίστωση ύψους 1,1 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του υπουργείου Εργασίας και έτσι δεν θα υπάρξει, επί του παρόντος, πρόβλημα καταβολής συντάξεων. Το ταμειακό πρόβλημα του ΙΚΑ, με δεδομένη τη μείωση των εσόδων του από εισφορές, εντείνεται και από το γεγονός ότι δεν μπορεί να πραγματοποιήσει πράξεις ρέπος, βάζοντας ως ενέχυρο τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που κατέχει (ονομαστικής αξίας 1,4 δισ. ευρώ). Πάντως το ΙΚΑ συνεχώς δανείζεται και από το ΕΤΕΑΜ και το ταμείο της ΔΕΗ και βρίσκεται σε οριακή κατάσταση.

Πηγή: Ηλίας Π. Γεωργάκης

Φώτο: www.agelioforos.gr