Το πασχαλινό έθιμο «το κομμάτι» στην πόλη της Λευκάδας

Φωτορεπορτάζ του Νίκου Ζαβιτσάνου.

Με πρωτοβουλία του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας και συνοδεία της Φιλαρμονικής αναβίωσε για μια ακόμη φορά, σήμερα Μεγάλο Σάββατο στις 11 το πρωί, στην Κεντρική Αγορά της πόλης της Λευκάδας, το τοπικό πασχαλινό έθιμο «το κομμάτι» ή έγινε τουλάχιστον μια φιλότιμη προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή. Το έθιμο λέγεται ότι σχετίζεται με την ψαλμική φράση, που αναφέρεται στην ανάσταση του Χριστού: «Και συντρίψεις αυτούς ως σκεύη κεράμεως».

Αναφέρει ο Λευκαδίτης λόγιος Νικόλαος Ι. Σταματέλος στο άρθρο του «Η Μεγάλη Εβδομάς και το Πάσχα εν Λευκάδι” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Ποικίλη Στοά“ (Τόμος 5, Αρ. 1, 1885) για το έθιμο αυτό:

«Κ ο μ μ ά τ ι morceau–pezzo εις οίαν δήποτε γλώσσαν και αν το θέλετε, σημαίνει τεμάχιον, μέρος, και την λέξιν πας τις ευκόλως εννοεί, αλλ’ ουχί και την φράσιν π έ φ τ ε ι   τ ο   κ ο μ μ ά τ ι, ην ο Λευκάδιος μεταχειρίζεται, ίνα δι’ αυτής δηλώση, λίαν όμως περιληπτικώς, την θραύσιν παντός αγγείου καθαρού ή ρυπαρού, τας φωνάς, τους αλαλαγμούς, τους τουφεκισμούς, τους τρομπονισμούς, την σφαγήν τοσούτων αρνίων, τους ήχους της μουσικής και προσέτι την θράυσιν κεφαλής τινος ανοήτου.

Διότι άμα ως η 10η σημάνη και οι ιερείς κρεμασθώσιν εις τα κωδωνοστάσια και η μουσική αρχίση να παίζη κ α ν έ ν α   κ ο μ μ ά τ ι   κ α λ ό, και πάσα καλή νοικοκυρά, πάσα πεταχτή κοπέλα, πας φούρναρης ή καταστηματάρχης αρπάζει το επί τούτω φυλαττόμενον διερρωγώς αγγείον, ευγενές ή αγενές και το ρίπτει θερμώς εκ του παραθύρου, αποδαπανών πάσαν αυτού την δύναμιν, ίνα κροτήση περισσότερον, ίνα προξενήση τον γέλωτα της καλής δεσποινίδος, ίνα θραύση αντί να θραυσθή και πάντα ταύτα προς δόξαν του Ιησού του διαρρηγνύοντος τας πύλας του άδου, του υποδεικνύοντος εις τον Αδάμ τον παράδεισον και αναγγέλοντος ημίν ζωήν την αιώνιον.»