Ιστορικό του Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρου (1ο Μέρος)
Το Δημοτικό Σχολείο Αλεξάνδρου που οικοδομήθηκε το 1912 με τη δωρεά του Ανδρέα Συγγρού στο διάμεσο των δύο μαχαλάδων Μαυρογιαννάτα και Κολυβάτα
Αυτά τα δύο χωριά είχαν αυτή την περίοδο κοινό σχολείο.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι στις αναφορές τους οι δάσκαλοι του Αλεξάνδρου, όχι μόνον όταν είναι για τα Πλαστύστομα, αλλά κι όταν είναι για τις δύο συνοικίες του Αλεξάνδρου, τα Μαυρογιαννάτα και τα Κολυβάτα, μιλούν σαν να πρόκειται για δύο ξεχωριστά χωριά. Ίσως υπήρχε κάποια παράδοση, ότι οι δύο συνοικίες του Αλεξάνδρου ήταν απλώς δύο κοντινά χωριά που είχαν το κοινό όνομα Αλέξανδρος. Στην Τουρκοκρατία βρίσκομε να γίνεται λόγος εδώ και για χωριό Κοκλάτα.
Ο Αλέξανδρος είχε κάποια σχολική παράδοση, αφού το 1824 είχε δύο σχολεία, ένα σε κάθε συνοικία, που όμως δεν γνωρίζουμε ως πότε κρατήθηκαν. Είχαν αυτά 8 μαθητές.
Το πρώτο Αλληλοδιδακτικό σχολείο της περιόδου, που τώρα μας απασχολεί, το άνοιξε στον Αλέξανδρο ο δάσκαλος Ιωάννης Χαλκιάς του Σπύρου. Όμως αυτό το σχολείο λειτούργησε μόνο λίγους μήνες. Έπειτα έκλεισε, ως το 1836, που ο πρώην δάσκαλος της Καρυάς Συμεών Σταύρακας, ύστερα από έριδες με τον συνάδελφό του Αντώνιο Κατωπόδη και διαίρεση του χωριού παράτησε το χωριό του και άνοιξε το σχολείο του Αλεξάνδρου την 1 Σεπτεμβρίου 18361. Αλλά το σχολείο δεν μπορούσε να λειτουργήσει, γιατί δεν βρισκόταν σπίτι να το στεγάσει. Δύο μήνες πέρασαν έτσι. Κοντά σε τούτο δεν εύρισκε και ο δάσκαλος δεν είχε σπίτι να μείνει και πηγαινοερχόταν στην Καρυά.2
Από την αλληλογραφία των «Επιτρόπων» του σχολείου μαθαίνομε ότι υπήρχαν ακόμα μερικά έπιπλα και σκεύη από το προηγούμενο σχολείο μέσα στο ναό του Αγίου Δημητρίου, όπου αυτό λειτουργούσε.3 Αυτό το προηγούμενο σχολείο λειτούργησε και μέσα στο ναό της Παναγίας.4
Παρά τις δυσκολίες της στεγάσεως το σχολείο συγκέντρωσε το 1836 9 μαθητές, το 1837 30 μαθητές και το 1838, 35. Εν συνεχεία και το 1841 το σχολείο είχε 35 μαθητές. Είπαμε πως μαθητές έρχονταν και από τα Πλατύστομα.
Το 1841 ο δάσκαλος Συμεών Σταύρακας επαύθηκε από τη Διοίκηση Λευκάδος κατά «ανωτέραν διαταγήν» και την θέση του Αλεξάνδρου διεκδικούσαν, από το Φεβρουάριο του 1842, ο Ευστάθιος Αναγνώστης Βλάχος του ποτέ Γεωργίου και ο Ευστάθιος Αναγνώστης Σέρβος του παπά Γιάννη που «ήταν ντόπιος».5 Οι υποψήφιοι υποβληθήκανε σε εξετάσεις κατά το Νόμο, από τον Διευθυντή του Δευτερεύοντος Σχολείου Λευκάδος («Λυκείου – Γυμνασίου») Κωνσταντίνο Στρατούλη, το γνωστό λόγιο και κατόπιν Επίσκοπο, για να διαπιστωθεί αν ξέρουν την «Νέαν Ελληνικήν και τους κανόνας της Γραμματικής της κοινής Ελληνικής». Από την εξέταση προέκυψε ότι ο Βλάχος κατείχε τις ζητούμενες γνώσεις, ενώ ο Σέρβος δεν ήξερε τίποτα.
Προτού όμως διεκδικήσουν τη θέση καθένας από τους υποψήφιους είχε κάνει κατά το Νόμο συμφωνητικό με γονείς μαθητών, ότι τον θέλουν δάσκαλο. Έτσι, μετά τις εξετάσεις, οι γονείς έγιναν δύο παρατάξεις και κάθε μία υποστήριζε το δικό της υποψήφιο για δάσκαλο. Και οι δύο μερίδες φαίνεται να ήταν ισχυρές. Ο Δημογέρων της Εκπαίδευσης υπέβαλε τα δικαιολογητικά του κάθε υποψήφιου και την κρίση του Στρατούλη στον Έπαρχο Λευκάδας Ψωμά, για να κρίνει ποιος έπρεπε να προτιμηθεί και εν συνεχεία να σταλεί τρεις μήνες στην πόλη να σπουδάσει την Αλληλοδιδακτική μέθοδο στο Κεντρικό Σχολείο, για ν΄ ανοίξει έπειτα το σχολείο του Αλεξάνδρου
(Συνεχίζεται)
Πηγή: Πάνου Γ. Ροντογιάννη, «Η Εκπαίδευση στη Λευκάδα 1613-1950», Αθήνα, 1994
________________________________________________
1 A. φάκελ. 1836, αριθ. εγγρ. 8
2 A. φάκελ. 1836, αριθ. εγγρ. 6
3 A. φάκελ. 1863, αριθ. εγγρ. 8. «Με εκείνα τα ολίγα πρώην εφόδια κάνει το χρέος του ο δάσκαλος». «Με εκείνα τα ολίγα ευρεθέντα πρώην εφόδια, μέσα στον ναόν του Αγίου Δημητρίου».
4 A. φάκελ. 1843, αριθ. εγγρ. 2
5 Αλληλογραφία με Άρχοντα Οικ. και Εκπαίδευσης, 1842, έγγρ. 2
